www.halilakpinar.net

2009/2010  EĞİTİM ÖĞRETİM YILI S.A.L. 9. SINIFLAR 1. DÖNEM 1. YAZILISIDIR.

I: metin

YAĞMUR

Uyu! Gözlerinde renksiz bir perde,        Varsın bahçelerde rüzgar gezinsin,
Bir parça uzaklaş kederlerinden.               Yağmur ince ince toprağa sinsin,
Bir ruh gülümsüyor gibi derinden,            Bir başka alemden gelmiş gibisin, Mehtabın ördüğü saatler nerde?   Dalmış gözlerinle pencerelerde.

              2. METİN: YAĞMUR

                0.5 mm’den daha büyük sıvı damlaları şeklindeki yağışa yağmur  denir. Eğer hava dağılırsa damlalar daha da küçülebilir. Yağmr, metar ve gözlemlerde R ile rapor edilir. Yağmurun yoğunluğu, düşme oranına bağlıdır.

1)Yağmur adlı parçayla yağmur şiirini yazılış amaçları ve dil özellikleri bakımından karşılaştırınız. (10 p)

I. Metin                                                               

II. Metin

2) Aşağıdaki dizeyi açıklık kapalılık yönünden inceleyiniz.(5 Puan)   ( her yanlış -1 puandır.)

Lâleyken emel ermedi bahçemde kemâle

3) I. Dünya Savaşının bireyin davranışları  ve toplum  üzerindeki etkisini  anlatan edebi metin hangi bilimlerden yararlanır? Önemli  olan üç tanesini yazınız  (6 PUAN)

A)

B)

C)

4)  “ Heykel , sinema ” sanatları  hangi sanat dallarına örnektir? ( 4 Puan )

Heykel:

Sinema:

On atlıya karar verdim yaşını

Yenice sevdaya salmış başını

El yanında yakar gider kaşını

Tenhalarda gülüşünü sevdiğim

5) Yukarıdaki şiirin kafiye ve rediflerini bulup çeşitlerini yazınız.( 10 Puan)

I.

Sâye-i ümmîd zâ'il âfitâb-ı şevk germ
Rütbe-i idbâr âlî pâye-i tedbîr dûn

II.

Yûnus okur diller ile
Ol kumru bülbüller ile
Hakkı seven kullar ile
Çağırayım Mevlâm seni

III.

Ağlasam sesimi duyar mısınız,
Mısralarımda;
Dokunabilir misiniz,
Gözyaşlarıma, ellerinizle?

6. Yukarıdaki şiirlerin  ait olduğu geleneği yazınız.

(6 puan)

I.

II.

III:

Can kafeste durmaz uçar,              

Dünya bir han,konan göçer,       

Ay dolanır,yıllar geçer,                

Dostlar beni hatırlasın.               

7. Yukarıdaki birinci ve ikinci dizelerde hangi edebi sanatlar vardır sadece isimlerini yazınız. ( 4 Puan)

Birinci dize:

İkinci dize:

8. Eskimo dilinde kar Arapçada deve ile ilgili çok sayıda kelime bulunması dilin hangi özelliğini gösterir?

( 5 Puan)

9. Polis teşkilatı, romanda hırsızlık yapan birini tutuklamak için harekete geçer mi?Bu edebi metnin hangi  özelliğini gösterir ?  (5 puan)

10. Edebi metinlerin temel ifade şekillerini yazınız.(5 Puan)

A.

B.

11. İmgenin ortaya çıkış sebebini kısaca açıklayınız. (10 puan)

12. AŞAĞIDAKİ BOŞLUKLARA UYGUN İFADELERİ YERLEŞTİRİNİZ.( 12 Puan)

a. Edebi metinlerin malzemesi……………….                      dir.

b. Edebi türlerden ……………….                         coşku ve heyecanı dile getirir.

c. Halk edebiyatında daha çok …………………………ölçüsü kullanılır.

d. Farklı duygu, düşünce ve hayallerin, yeni olay ve durumların zihinde oluşturduğu görüntü ve tasarımların mecazlar ve söz sanatlarıyla ifade edilmesine ……………………….denir

e. Benzetme amacı güdülmeden bir sözün ilgili olduğu başka bir söz yerine kullanılmasına……………….. ……..denir

f.” Mum dibine ışık vermez” sözü hem gerçek hem de mecaz anlamda kullanılmakta, bunlardan mecaz anlam kastedilmektedir.

Bu sanata biz ………………………………..sanatı deriz.

13. Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise (D), yanlış ise (Y) yazınız..( 8 Puan)

a) (.....................)  Olay çevresinde oluşan edebi metinler anlatmaya ve göstermeye bağlı metinler olarak ikiye ayrılır.

b) (……………...) Resim dramatik sanat dalına girer.

c) (.......................) Bir durumun gerçek nedeni bilindiği halde onu başka bir nedene bağlamaya Hüsnü talil sanatı  denir.

d) (…………....) “abab” şeklinde yazılmış şiir sarmal kafiyelidir.

e) (…………....) Bir şiirde hece ölçüsü kullanılmışsa divan şiir geleneği var demektir.

f)  (…………....) Edebi metinlerin her okunuşta yeni anlamlar kazanmasın sebeplerinde biri de edebi metnin çok anlamlı olmasındandır.

g)  (…………....)    Sanat ya da güzellik alanında söz konusu değerleri konu alan bilim dalına estetik denir.

h) (…………....)Bir gazete haber yazısı kurmaca bir metindir

(14-18. sorular 3’er puan toplam 15 puandır.)

(I)Güneş yavaş yavaş yükselirken antik kent aydınlanmaya başlıyor.

 (II) Güneşle birlikte, kentin geçmişindeki bilinmeyen yönlerin de ortaya çıkacağını sanıyorinsan; ama bir süre sonra yanıldığını anlıyor.

(III) Yüzyıllardır yalnızlığa alışmış, unutulmuş bu kentin geçmişini düşünüyor.

(IV) Acaba bu tiyatro sahnesindekaç oyun sergilendi, odeonda ne gibi sorunlar tartışıldı, ölümüne savaşlar nasıl yaşandı buralarda?

(V) Bugün, bütün bunlardan habersiz, tarih sahnesindeki

rolünü tamamlamış ve mağrur bir sessizliğe gömülmüş bir kentle karşı karşıyayız.

14.Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde

kişileştirme sanatı vardır?

A) I. ve II.               B) I. ve IV.                 C) III. ve IV.

                 D) III. ve V.            E) IV. ve V.

(2006 öss)

I. Kimi şairler şiiri yalnızca uyakta aramaya kalkışmışlardır.

II. Bu akımın etkisindeki şairler şiirin, içerdiği mazmunlar

bakımından kusursuz olması gerektiğini savunmuşlardır.

III. Bu şairler, şiirde veznin sağladığı ritmi önemserler.

IV. Betimleyici şiir anlayışını benimseyen şairler,

canlı, renkli şiirler yazmışlardır.

V. Bu şiirde şair, dış dünyadaki varlıkları kendi

duygu dünyasına göre yorumlayarak farklı izlenimlere

ulaşmıştır.

15. Yukarıdaki cümlelerin hangileri şiirin ahenk özellikleriyle

ilgilidir?

A) I. ve III. B) I. ve IV. C) II. ve III.

D) II. ve IV. E) III. ve V.

(2008 ÖSS)

I. Biz de hafif olsaydık bir rüzgârdan

II. Yer alsaydık şu bulut kervanında

III. Güzele ve yeniye doğru koşan

IV. Bu sonrasız gidişin bir yanında

16. Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) 11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.

B) Hepsinde redif kullanılmıştır.

C) Duraklarda belirli bir kurala uyulmamıştır.

D) I. ve II. dizelerde ulama vardır.

E) I. ve III. ile II. ve IV. dizelerde çapraz uyak (kafiye) görülmektedir.

(2007 ÖSS)

17. Aşağıdakilerden hangisi dilin kültür taşıyıcısı olduğunu gösterir?

a) Dilin seslerden örülmüş bir yapının olması

b) İnsanların iletişim kurabilmek için genellikle dili kullanması

c) Bazı dillerin zamanla unutulması

d) Atasözlerinin kulaktan kulağa çağımız ulaşması

e) Her milletin dilinin farklı olması

18)Aşağıdakilerden hangisi edebi metinlerin özellikleri arasında gösterilmez?

a)Yaratıcısının anlatım özelliklerini yansıtmaları

b) Yazıldıkları dönemin kültürel özelliklerini gösterebilmeleri

c) Okuyucuda güzel duygular uyandırabilmeleri

d) Herkese aynı derecede hitap eden bir dille oluşturulmaları

e) Dilin anlatım olanaklarının zenginleştirilmesinde rol almaları

ÖMER AKGÜN

EDEBİYAT ÖĞRETMENİ

2009/2010  EĞİTİM ÖĞRETİM YILI S.A.L. 9. SINIFLAR TÜRK EDEBİYATI  DERSİ 1. DÖNEM 1. YAZILISIDIR.

I: metin

YAĞMUR

Uyu! Gözlerinde renksiz bir perde,        Varsın bahçelerde rüzgar gezinsin,
Bir parça uzaklaş kederlerinden.               Yağmur ince ince toprağa sinsin,
Bir ruh gülümsüyor gibi derinden,            Bir başka alemden gelmiş gibisin, Mehtabın ördüğü saatler nerde?   Dalmış gözlerinle pencerelerde.

              2. METİN: YAĞMUR

                0.5 mm’den daha büyük sıvı damlaları şeklindeki yağışa yağmur  denir. Eğer hava dağılırsa damlalar daha da küçülebilir. Yağmr, metar ve gözlemlerde R ile rapor edilir. Yağmurun yoğunluğu, düşme oranına bağlıdır.

1)Yağmur adlı parçayla yağmur şiirini yazılış amaçları ve dil özellikleri bakımından karşılaştırınız. (10 p)

I. Metin  : Sezdirrmek çağrıştırmak güzellik amacıyla yazılmıştır.

                 Mecazlı ifadeler vardır. Kelimeler yan anlmıyla kullanılmıştır.

5 puan

II. Metin: Bilgi vermek amacıyla yazılmıştır.

                Kelimeler birinci anlamıyla kullanılmıştır.

                Terimler kullanılmıştır

      5 puan

2) Aşağıdaki dizeyi açıklık kapalılık yönünden inceleyiniz.(5 Puan)   ( her yanlış -1 puandır.)

Lâ ley ken e mel er me di bah çem de ke mâ le

  -   -     -   .   -    -   .   .   -     -     .   .   -    -

3) I. Dünya Savaşının bireyin davranışları  ve toplum  üzerindeki etkisini  anlatan edebi metin hangi bilimlerden yararlanır? Önemli  olan üç tanesini yazınız  (6 PUAN)

A) Tarih

B) Sosyoloji

C)  Psikoloji

4)  “ Heykel , sinema ” sanatları  hangi sanat dallarına örnektir? ( 4 Puan )

Heykel: Görsel (plastik) 2

Sinema: Dramatik (ritmik)2

On atlıya karar verdim yaşını

Yenice sevdaya salmış başını

El yanında yakar gider kaşını

Tenhalarda gülüşünü sevdiğim

5) Yukarıdaki şiirin kafiye ve rediflerini bulup çeşitlerini yazınız.( 10 Puan)

“ını”lar redif   5  

“aş”lar tam kafiye   5    

I.

Sâye-i ümmîd zâ'il âfitâb-ı şevk germ
Rütbe-i idbâr âlî pâye-i tedbîr dûn

II.

Yûnus okur diller ile
Ol kumru bülbüller ile
Hakkı seven kullar ile
Çağırayım Mevlâm seni

III.

Ağlasam sesimi duyar mısınız,
Mısralarımda;
Dokunabilir misiniz,
Gözyaşlarıma, ellerinizle?

6. Yukarıdaki şiirlerin  ait olduğu geleneği yazınız.

(6 puan)

I. Divan şiiri 2

II. Tasavvuf geleneğiyle 2

III: Serbest nazım    2

Can kafeste durmaz uçar,              

Dünya bir han,konan göçer,       

Ay dolanır,yıllar geçer,                

Dostlar beni hatırlasın.              

7. Yukarıdaki birinci ve ikinci dizelerde hangi edebi sanatlar vardır sadece isimlerini yazınız. ( 4 Puan)

Birinci dize: Kapalı istiare2

İkinci dize:  Teşbih (benzetme)2

8. Eskimo dilinde kar Arapçada deve ile ilgili çok sayıda kelime bulunması dilin hangi özelliğini gösterir?

( 5 Puan)

Yaşanan çoğrafya   ihtiyaçlar dili etkiler  (3+2)

9. Polis teşkilatı, romanda hırsızlık yapan birini tutuklamak için harekete geçer mi?Bu edebi metnin hangi  özelliğini gösterir ?  (5 puan)

Sanat eserinin kurmaca olduğunu gösterir.5

10. Edebi metinlerin temel ifade şekillerini yazınız.(5 Puan)

A. Manzum

B. Mensur                            (3+2)

11. İmgenin ortaya çıkış sebebini kısaca açıklayınız. (10 puan)

Dil hayatı ifade etmede sınırlı kalır ihtiyaçları tam karşılamaz. İnsan duygu ve düşünceleri ise sınırsızdır. Dolayısıyla bu duygu ve düşünceleri anlatırken imgeler başvurur.

12. AŞAĞIDAKİ BOŞLUKLARA UYGUN İFADELERİ YERLEŞTİRİNİZ.( 12 Puan)

a. Edebi metinlerin malzemesi DİL                  dir.

b. Edebi türlerden  ŞİİR                        coşku ve heyecanı dile getirir.

c. Halk edebiyatında daha çok  HECE ölçüsü kullanılır.

d. Farklı duygu, düşünce ve hayallerin, yeni olay ve durumların zihinde oluşturduğu görüntü ve tasarımların mecazlar ve söz sanatlarıyla ifade edilmesine İMGE denir

e. Benzetme amaç güdülmeden bir sözün ilgili olduğu başka bir söz yerine kullanılmasına MECA-I MÜRSEL ( AD AKTARMASI).denir

f.” Mum dibine ışık vermez” sözü hem gerçek hem de mecaz anlamda kullanılmakta, bunlardan mecaz anlam kastedilmektedir.

Bu sanata biz KİNAYE.sanatı deriz.

13. Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise (D), yanlış ise (Y) yazınız..( 8 Puan)

a) (D.)  Olay çevresinde oluşan edebi metinler anlatmaya ve göstermeye bağlı metinler olarak ikiye ayrılır.

b) (Y  ) Resim dramatik sanat dalına girer.

c) (D  ) Bir durumun gerçek nedeni bilindiği halde onu başka bir nedene bağlamaya Hüsnü talil sanatı  denir.

d) (Y    .) “abab” şeklinde yazılmış şiir sarmal kafiyelidir.

e) (Y   .) Bir şiirde hece ölçüsü kullanılmışsa divan şiir geleneği var demektir.

f)  (D   ) Edebi metinlerin her okunuşta yeni anlamlar kazanmasın sebeplerinde biri de edebi metnin çok anlamlı olmasındandır.

g)  (D   )    Sanat ya da güzellik alanında söz konusu değerleri konu alan bilim dalına estetik denir.

h) (Y     .)Bir gazete haber yazısı kurmaca bir metindir

(14-18. sorular 3’er puan toplam 15 puandır.)

(I)Güneş yavaş yavaş yükselirken antik kent aydınlanmaya başlıyor.

 (II) Güneşle birlikte, kentin geçmişindeki bilinmeyen yönlerin de ortaya çıkacağını sanıyorinsan; ama bir süre sonra yanıldığını anlıyor.

(III) Yüzyıllardır yalnızlığa alışmış, unutulmuş bu kentin geçmişini düşünüyor.

(IV) Acaba bu tiyatro sahnesindekaç oyun sergilendi, odeonda ne gibi sorunlar tartışıldı, ölümüne savaşlar nasıl yaşandı buralarda?

(V) Bugün, bütün bunlardan habersiz, tarih sahnesindeki

rolünü tamamlamış ve mağrur bir sessizliğe gömülmüş bir kentle karşı karşıyayız.

14.Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde

kişileştirme sanatı vardır?

A) I. ve II.               B) I. ve IV.                 C) III. ve IV.

                 D) III. ve V.            E) IV. ve V.

(2006 öss)

I. Kimi şairler şiiri yalnızca uyakta aramaya kalkışmışlardır.

II. Bu akımın etkisindeki şairler şiirin, içerdiği mazmunlar

bakımından kusursuz olması gerektiğini savunmuşlardır.

III. Bu şairler, şiirde veznin sağladığı ritmi önemserler.

IV. Betimleyici şiir anlayışını benimseyen şairler,

canlı, renkli şiirler yazmışlardır.

V. Bu şiirde şair, dış dünyadaki varlıkları kendi

duygu dünyasına göre yorumlayarak farklı izlenimlere

ulaşmıştır.

15. Yukarıdaki cümlelerin hangileri şiirin ahenk özellikleriyle

ilgilidir?

A) I. ve III. B) I. ve IV. C) II. ve III.

D) II. ve IV. E) III. ve V.

(2008 ÖSS)

I. Biz de hafif olsaydık bir rüzgârdan

II. Yer alsaydık şu bulut kervanında

III. Güzele ve yeniye doğru koşan

IV. Bu sonrasız gidişin bir yanında

16. Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) 11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.

B) Hepsinde redif kullanılmıştır.

C) Duraklarda belirli bir kurala uyulmamıştır.

D) I. ve II. dizelerde ulama vardır.

E) I. ve III. ile II. ve IV. dizelerde çapraz uyak (kafiye) görülmektedir.

(2007 ÖSS)

17. Aşağıdakilerden hangisi dilin kültür taşıyıcısı olduğunu gösterir?

a) Dilin seslerden örülmüş bir yapının olması

b) İnsanların iletişim kurabilmek için genellikle dili kullanması

c) Bazı dillerin zamanla unutulması

d) Atasözlerinin kulaktan kulağa çağımız ulaşması

e) Her milletin dilinin farklı olması

18)Aşağıdakilerden hangisi edebi metinlerin özellikleri arasında gösterilmez?

a)Yaratıcısının anlatım özelliklerini yansıtmaları

b) Yazıldıkları dönemin kültürel özelliklerini gösterebilmeleri

c) Okuyucuda güzel duygular uyandırabilmeleri

d) Herkese aynı derecede hitap eden bir dille oluşturulmaları

e) Dilin anlatım olanaklarının zenginleştirilmesinde rol almaları