ALİ AKKANAT ÇPL 2005- 2006 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI 1. DÖNEM LİSE 1. SINIF DİL VE ANLATIM DERSİ 2.YAZILI SORULARIDIR.

SORULAR

1- "İnsanlar arasında iletişimi sağlayan, bilinmeyen zamanlarda ortaya çıkmış bir işaretler sistemi, kendine özgü yasaları olan ve bu yasalar çerçevesinde gelişen, seslerden çok yönlü sosyal bir kurumdur."

Yukarıdaki tanım aşağıdakilerden hangisi için yapılmıştır?

A. Şive              B. Lehçe                   C. Dil

D. Güneş dil kuramı             E. Ünlem kuramı

2- Aşağıdakilerden hangisi dilin özelliklerinden biri değildir?

       A. Kendine özgü kuralları olması

       B. Doğal bir iletişim aracı olması

       C. Sosyal bir kurum olması

       D. İşaretler sistemi olması

       E. Oluşum tarihinin belli olması

3- Dil, insanların doğadaki sesleri taklidi yoluyla ortaya çıkmıştır. Görüşünü savunan kuram aşağıdakilerden hangisidir?

A.  İş kuramı     B.Yansıma kuramı  C.Ünlem kuramı

D. Güneş Dil kuramı           E. Nesne kuramı

4- Dünyadaki dillerin; kelimelerin, eklerin ve bu eklerin kuruluş ve işleyişleri gibi gösterdikleri benzerliklere göre sınıflandırılmasıdır.

Yukarıda tanımı yapılan aşağıdakilerden hangisidir?

A.Yapılarına Göre Diller         B.Bağlantılı Diller

C. Ural- Altay dil Ailesi          D. Köken Bakımından Diller

     E.Çekimli Diller

5- Dil, insanların topluca yaşamaya başladıkları tarih öncesi dönemlerde birbirleri ile anlaşma gereği duymaları sonucu doğmuştur. ”İnsan konuşma yeteneği ile doğar fakat dil doğuştan bilinmez. Çocuk içinde yaşadığı toplumun dilini, ana dilini, uzun bir çıraklık devresi süresince öğrenir. Aslında her dil bir insan topluluğu arasında bin yıllar boyu gelişerek meydana gelmiş bir sosyal kurumdur.”

Bu paragraftaki açıklamalar dilin aşağıdaki özelliklerinden hangisiyle ilgilidir?   

1. İşaretler sistemi olma
2. Canlı bir varlık olma
3. Ulusal bir kurum olma
4.  Toplumsal bir kurum olma
5. Gizli anlaşmalar sistemi olma      

6- Türkçe hem yapı bakımından hem de kaynak (köken) bakı­mından aşağıdaki gruplandırmaların hangisi içerisinde yer almaktadır?

A) Yalınlayan diller i Hint - Avru­pa

B) Bükümlü diller i Hami - Sami

C) Tek heceli dilleri i Çin - Tibet

D) Bantu dilleri i Kafkas dilleri

E) Eklemeli diller  i Ural - Altay

7- Aşağıdaki dillerden hangisi kaynak bakımından Türkçeye yakındır?

A. Yunanca      B. Fransızca C.  Moğolca D. Hintçe                               E. Keltçe

8-Dil tarihçileri, Türkçenin tarihi geçmişini VIII.yy’a kadar götürebilmektedirler.

Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

1. Türkçenin ilk yazılı ürünleri bu yüzyılda verilmiştir.
2. Türkler yerleşik hayata bu yüzyılda geçmiştir.
3. Türkler islamiyeti bu yüzyılda kabul etmiştir.
4. Türkiye Cumhuriyeti bu yüzyılda kurulmuştur.
5. Latin alfabesi bu yüzyılda kabul edilmiştir.

9- Türkçenin tarihi gelişimi ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A. IX. yy’da yerleşik hayata geçmesiyle, Türkçeye yerleşik hayatla ilgili terimler girmiştir.

B. İslamiyetin kabulü ile Türkçeye çok sayıda Arapça-Farsça  sözcük girmiştir.

C. Cumhuriyetin ilanından sora latin alfabesi kabul edilmiştir.

D. XIX. yy’dan sonra Türkçe Batılı dillerin etkisinde kalmıştır.

E. Osmanlı Devleti döneminde Öz Türkçe kullanılmıştır.

10-  “Geceleyin bir ses böler uykumu,

          İçim ürpermeyle dolar: nerdesin?

         Arıyorum yıllar var ki ben onu,

         Âşıkıyım beni çağıran bu sesin.”

 Yukarıdaki şiirin duraklamaları aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak gösterilmiştir?                                                

A. (//), (/),(//),(/),(//)     B. (/),(//),(//),(/),(//)

C. (//),(//),(/),(//),(/)       D. (/),(//),(/),(/),(//)

                     E. (/),(/),(//),(/),(//)

11-        “Deli gönül abdal olmuş,

              Gezer Elif Elif diye.”

Yukarıdaki şiirde kaç tane ulama vardır?

A. 1         B. 2         C.  3            D. 4              E. 5

12- “ Annem patik örüyordu sen giyesin diye,

         Sen henüz doğmamıştın.”

Yukarıdaki dizelerde büyük ünlü uyumuna uymayan kaç tane kelime vardır?

A. 6        B.  5         C. 3         D. 4            E. 2

13- Aşağıdakilerin hangisinde ünsüz yumuşaması vardır?

A. Yapraklar solmuş hazan gelmeden.

B.  Bulutlar ağır ağır yırtılıyor.

C.  Yaşamın bir parçası daha koptu.

D. Yaşamının bir parçası daha koptu.

E.  Bir telaşla ardına bakıyorsun.

14- “Ömrümce mutluluğun peşinde koştum”, diyordu.

Cümlede aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?

1. Ünsüz yumuşaması
2. Ünsüz benzeşmesi
3. Ünlü düşmesi
4. Ulama
5. Ünlü daralması

15- Aşağıdakilerin hangisine, ünlü ile başlayan bir ek gelirse, ünlü düşmesi olmaz?

A. akıl    B. zayıf    C. Fikir   D. Oğul  E. burun

16- “b” ünsüzü, kendinden önceki “n” ünsüzünü “m”ye çevirir.

Aşağıdakilerin hangisinde bu kurala uymayan bir kelime vardır?  

1. Onbaşı rütbesi takmış koluna
2. Pembe dizileri seyretmeyi seviyor.
3. Çemberimde gül oya, gülmedim doya doya.
4. Saklambaç oynayacakmış çocuklar.
5. Dolambaçlı yollardan geçmişler.

17- Edebiyat dergilerinde yayımlanan “ eylül yazıla”rı

          I                                                        II

 nı bir kez daha okudum. Evimizin penceresinden sokağa,

                             III                                                    IV

küçük parka bakıyorum. Çiçeklerin arasında bir kuş geziniyor.

             V

Parçadaki altı çizili sözcüklerle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

1. I. Büyük ünlü uyumuna uymaz.
2. II. Büyük ünlü uyumuna uymaz.
3. III. Küçük ünlü uyumuna uyar.
4. IV’te yumuşama olmuştur.
5. V’te yumuşama olmamıştır.

18- Türk Sinemasının emektarlarından Cahit Irgat, biyografisini soran bir gazeteciye şu özeti yapmıştı: “Ekmeğimi göz yaşıma bandım bandım da yedim.”  

Bu parçada büyük ünlü uyumuna uymayan kaç sözcük vardır?

A.  5            B.  2          C . 4           D.  3             E. 6 

19- Haydi Abbas vakit tamam

      Akşam diyorum işte oldu akşam

Cahit Sıtkı’nın yukarıdaki dizelerinde büyük ünlü uyumuna uymayan kaç sözcük vardır?

A.  4            B.  5          C. 1           D.    3        E.      2

20-  Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük, ünsüz yumuşamasına örnek olamaz?

A. Kavşağı dönünce bizim evi göreceksin.

B. Senin gülüşün ırağı yakın eder.

C. İnsanların mutluluğu için çalışıyorum.

D. Havada türkü sesi var, kulağını aç dinle.

E. Yaşlı adam eğilip gitmiş.

21- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük ünlü uyumuna aykırı sözcük kullanılmamıştır?

A. Düzmece cevaplarla başarılı olamazsın.

B. Kulaklarımda tarihin sesi uğulduyor.

C. Öyküsünün tek boyutlu olmadığını anlamadım.

D. Sahibinin çoktan tek ettiği bir evde konakladık.

E. Mumların alevinden kalıcı gülümsemeler yükseldi. 

22-  I. Yıkık değirmende öğütülen buğday

       II. Neyi soruyor bu boş yağ küpleri

      III. Hades’i ayağa kaldıran kulaklarımız

      IV. Nerde kız kardeşimiz ozanımız

      V.  Söyleneceklerle uzar boyumuz

Bu dizelerin hangisinde büyük ünlü uyumuna uyduğu halde küçük ünlü uyumuna uymayan bir sözcük kullanılmıştır? 

A. I       B. II          C. III             D. IV            E. V

 23-     “Hayat sürüyor

           Sinemalar oynuyor

           Gazeteler çıkıyor

           Televizyonda komikler güldürüyordu insanları!”

Dizelerdeki kelimelerin ses yapılarıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

1. “-yor” eki almış kelimelerimiz küçük ünlü uyumuna uymaz.
2. “Sinema, gazete” kelimeleri büyük ünlü uyumuna uymaz.
3. “İnsan” kelimesi küçük ünlü uyumuna uyar.
4. “televizyon” kelimesi hem büyük ünlü, hem de küçük ünlü uyumuna uymaz.
5. “Komik” kelimesi,  büyük ünlü uyumuna uymaz, küçük ünlü uyumuna uyar.

24- Aşağıdaki dizelerin hangisinde ünlü düşmesine uğramış bir sözcük kullanılmıştır?

A. Bazen yırtık yelkenli bir sandala çarparak

B. Gitgide coşuyor bak deniz sarhoşları

C. Köpükten omuzları birbirine dayanmış

D. Bazen ufkun kıpkızıl şarabına taparak

E. Yosunlu kayaların o yeşil gözlerinde

25-Aşağıdakilerin hangisinde ulama yoktur?

A. Artık uzak ve anılaşmış güneşli yaz

B. Yaz ortasında hayal ettiğimiz Boğaz

C. Masmavi, göz kapaklarımın arkasındadır

D. Yaprakların doğayı örten pasındadır

E. Sakin bir öğle sonrası uykuda

ADI SOYADI:

SINIFI           :

NO                 :

ALDIĞI NOT: