Adı ve Soyadı :

Sınıfı                :

Numarası        :

2007-2008 Eğitim-Öğretim Yılı Altınözü  Lisesi 11 A-B Sınıfı Dil ve Anlatım Dersi

Birinci Dönem İkinci Yazılı Sınav Sorularıdır.

1.  Yabancı dillerin etkisinin artması, Türkçenin söz varlığını, söz dizimi özelliklerini olumsuz yönde etkiliyor. Divan Oteli demek dururken Hotel Divan, Marmara Oteli demek dururken The Marmara demek, Türkçenin sözdizimi özelliklerini zorlamaktır. Son zamanlarda bir de çeviri yoluyla anlatım türü ortaya çıktı. Sözler Türkçe, ama  anlatım kalıbı yabancı kaynaklı... Doğru olmayan bu kullanışlar da yaygınlaşıyor: Çay içmek, kahve içmek yerine çay almak, kahve almak; özür dilerim yerine üzgünüm gibi kullanışlar bunlara sadece birkaç örnek. Türkçenin yapısına ve mantığına aykırı bu yanlışlardan kurtulmamız gerekiyor.

Böyle düşünen bir yazar aşağıdakilerden hangisini söylemiş olamaz?

A) Türkçenin yabancı dillerin etkisinden kurtulmalıdır.

B) Yanlış kullanımlar dilimize zarar verir.

C) Bazı anlatım kalıpları olduğu gibi çevrilmemelidir.

D) Dilimizin kurallarına aykırı kullanımlardan kurtulmamız gerekir.

E) Yabancı kaynaklı kullanımlar bir dilin zenginliğinin göstergesidir.

2. Halit Ziya, eserlerinde insani değerleri esas aldığı için onun eserlerindeki kahramanlar insanı her yönüyle adeta kuşatır. Toplumun her kesiminden seçilen kahramanlar, yüzeysel bir şekilde tanıtılmaz. Yazar, kahramanlarının mizacı ve psikolojileri üzerinde yoğunlaşarak onların iyiye ya da kötüye doğru yönelişini tarafsız bir şekilde verir. Bunu yaparken de toplum gerçeklerini göz ardı etmez ve toplum gerçeklerini olduğu gibi yansıtmaya çalışır.

Yukarıdaki paragrafta aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

A)  Yazar, kahramanlarını gerçekçi bir şekilde tanıtmıştır.

B)   Yazar, kahramanlarını tanıtırken onların ruhsal yönleri üzerinde de durmuştur.

C)  Halit Ziya’nın eserlerinde toplumun her kesiminden insana rastlamak mümkündür.

D)   Yazar, kahramanlarını tanıtırken yan tutmaz.

E)   Halit Ziya’nın kahramanları ya tam iyidir ya da tam kötüdür.

3. Alman dilinin gelenekçi söyleyiş kurallarının dışına çıkan Nietzsche, yazılarını bir şiir uyumu içinde yazar, aklından geçeni yazıya dökerken dil bilgisi kurallarını bir yana iter; aforizmalar şeklinde yazdığı eserlerinin büyük kısmı imalarla, düşüncelerine dair ipuçları ile doludur. Olumlu başladığı bir cümleyi ya da paragrafı olumsuz bitirir ya da olumsuz başlar, olumlu bitirir. Alaycı, iğneleyici bir anlatımı vardır.

Yukarıdaki paragrafta aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

A) Yazar dil bilgisi kurallarına uymamıştır.

B) Yazılarında şiir uyumu görülmektedir.

C) Gelenekçi söyleyiş kurallarının dışına çıkmıştır.

D) Yazılarının gidişatında istikrarlı davranmıştır.

E) Anlatımında kendi düşüncelerini de vurgulamıştır. 

4.  Türk kültür hayatındaki son on-on iki yıllık gelişme cumhuriyetin kuruluşundan sonra yapılan reformlardan hız almıştır. Tanzimat döneminin reformlarıyla başlayan dönem Türkiye’de Doğu - İslam müesseseleriyle Avrupa’dan müesseselerin yan yana yaşadıkları bir geçiş dönemidir. Cumhuriyetin kuruluşuyla girişilen reformlar ise, Osmanlı İmparatorluğu’nun mirası olan ikililiğe son vermiş, Türkleri kesin olarak batı kültürü ve medeniyeti çevresine sokmuştur. 

 Yukarıdaki paragraftan “Türk kültür hayatı”yla ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?

A)Cumhuriyet döneminde yapılan reformlar bazı    

    alanlarda ikililiğe yol açmıştır.

B)Cumhuriyetin kuruluşundan bu yana Doğu-Batı kültür

    öğeleri bir arada devam etmiştir.

C)Osmanlı İmparatorluğu’nda Tanzimat’tan sonra ikililik yaşanmıştır.

D)Türkiye’de yaşanan ikililik Türklerin batı kültürü ve

    medeniyeti çevresine girmesini zorlaştırmıştır.

E) Kültür hayatımızdaki gelişmeler cumhuriyetten

     sonraki reformların sayesinde olmuştur.

5.  Çağdaşları arasında en büyük şairdi Atilla İlhan. Kendi alanında bir virtüözdü. Ama artık yok! Şiirlerindeki serbestlik, rahatlık ve ne olursa olsun doğruluk… Çoğu şairde göremeyeceğimiz bir üslup… Lise sıralarına yazılan iki satırı, şiir diye okuyan toplumumuzda bu ne büyük acıdır(!) Allah’ın rahmeti üzerine olsun...

Yukarıdaki parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?

A.Şair Türk edebiyatının en büyük şairiydi.

B.Doğruluktan yana olan bir şairdi.

C.Üslubu birçok şairden farklıdır.

D.Toplumumuzda şairin değeri bilinmemiştir.

E.Kendi alanında önde gelen bir şairdir.

6.  Karanlık kavuştuğu için aşağıdan akan derenin uğultusu daha çok geliyordu. Kalkıp yürümeye başladık. Güneş batmış, bulunduğumuz yer, yerini birden bire artan serin rüzgârlara bırakmıştı. Kazdağının bu yamacında saatlerce sürecek akşam başlamıştı. 

Yukarıdaki parçanın anlatımı için aşağıdakiler- den hangisi söylenemez?                           

A) Betimlemeye başvurulmuştur.                                 

B) Öyküleyici anlatım kullanılmıştır. 

C) Görsel öğelere yer verilmiştir.                                  

D) İşitme duyusundan yararlanılmıştır.                                                                               E) Dokunma duyusundan yaralanılmıştır

7.  Günümüzde çıkan kitapları bir düşünün. Bir yıl içersinde çıkan kitap sayısı üç yüzün üzerinde. Bu kitapların hepsini okumaya çalışsak bile her gün bir kitap okumak zorundayız. Peki bu kadar kitabın çıkması edebiyatımızı olumsuz etkilemiyor mu? Bence kesinlikle hayır! Çoğunluğun olduğu yerde rekabet olur ve en güzel eserler verilmeye çalışılır. Aynı zamanda kötü olmadan iyiyi seçmemiz mümkün mü?

Yukarıdaki parçanın anlatımında  aşağıdakilerden hangilerine başvurulmuştur?     

A) Açıklama – Betimleme                 

B) Tanımlama – Sayısal verilerden yararlanma     

 C)  Sayısal verilerden yararlanma – Tartışma     

D) Öyküleme – Betimleme

 E) Sayısal verilerden yaralanma – Karşılaştırma

8. Uyandığımda kentin neresinden geçtiğimi anlayamamıştım. Ama bir pazaryerindeydik. Çiçekçi dükkânını süpüren bir kız gördüm. Sokağı suluyordu. Ortalıkta menekşe kokusu vardı. Otobüs kenara park etti ve içeriden uzun, siyah bıyıklı dükkân sahibi bizi içtenlikle karşıladı ve hafif solmuş mor menekşelerinden bir demet gösterdi.                                                                  

Yukarıdaki parçanın anlatımında aşağıdaki aşağıdakilerden hangisine başvurulmuştur?            

 A) Öyküleme – Tanımlama     

B) Tanık gösterme – Betimleme   

C) Betimleme – Öyküleme     

D) Açıklama – Tartışma        

E) Örneklendirme – Öyküleme

9.  Şimdi gövdesi kuş tüyü kadar hafif olmuştu. Çevresinden her rengin tılsımları dökülüyor, bulup kullandığı sözlerde her sesin akisleri duyuluyordu. Bahar bin bir kokusuyla taze rüzgârları, taze ışıkları, taze yağmurları ile gözlerinin önüne seriliyordu.                     

Yukarıdaki parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez     

A) Benzetme yapılmıştır.     

B) Karşılaştırma yapılmıştır.         

 C) Gözlem yoluyla ayrıntıları seçme.         

D)Örneklendirme yapılmıştır.         

E) Dokunma duyusundan yaralanılmıştır.

10. Kendi çağımızın ödevini, sorumluluğunu taşıyıp, "güzel yarınlar" için uğraş verdiğimiz sürece, doğa da insan doğamız da temiz ve mutlu bir dünyada yaşayacak; bilinçli gelecek kuşaklar da hem kendi çağına, hem de yarınlara yönelik, atalarından kalan kalıtı, bir bayrak yarışçısı sorumluluğuyla kendilerinden sonraki kuşağa vermenin huzuru içinde olacaklardır. Gorki, "kuşlar nasıl uçmak için yaratılmışsa, insanlar da mutlu olmak için yaratılmışlar- dır.” der. Düş kurmak bir yana, akılsal eğitim–öğretim sürecini işlevselleştirirsek, ne açlık, ne yoksulluk, ne de savaşlar kalır; mutluluğun dışındadır.     

Yukarıdaki parçanın anlatımında aşağıdakiler- den hangisine başvurulmuştur? 

A) Öyküleme    B)Betimleme     C) Tanık gösterme      D) Karşılaştırma          E) Tartışma

11.Aşağıdakilerden hangisinde ünlü daralmasına örnek gösterilebilecek bir sözcük yoktur?

A)Her gün mutlaka en az bir elma yiyor.

B)Deniz bitkilerini, balık türlerini iyi biliyor.

C)Her şeyi gözünde o kadar büyütme, diyor.

D)Tencere kaynıyor galiba, bir baksana!

E)Başarısızlığa hiç mi hiç katlanamıyor.

    İçinden çıkmalı annelerin

     Tekrarlamış bunu içinden

     Kırmızı ışıkta bekleyen kadın

     Avuçlarını ayırmış birbirinden

     Otomobiller apartmanlar yarılmış.

12 Yukarıdaki dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?

A)Ünsüz benzeşmesi

B)Ünlü düşmesi

C)Ulama

D)Kaynaştırma

E)Ünlü türemesi

13.Aşağıdakilerin hangisinde bir “öneri” söz konusudur?

A) İyi bir öykü yazarı olmak öncelikle iyi bir öykü okuru olmayı gerektirir.

B) Kendinize iyi bir öykü kitaplığı oluşturmanız yazarlığınızı geliştirecektir.

C) Öykü, özellikle de kısa öykü, yaşamdaki ayrıntıları kaçırmamaktan geçer.

D) Bir bütündeki güzelliği oluşturan da ayrıntılar değil midir zaten?

E) Okumak, okumak yine okumak ve ayrıntıları kaçırmamak, öykü bu işte!

14.Aşağıdakilerden hangisinde edat kullanılmamıştır?

A)Akşama doğru insanlar kumsalda yürüyüşe çıkıyordu.

B)Öğretmenlerine karşı hiçbir saygısızlık yapmazdı.

C)Çocuk korktuğundan dolayı tir tir titriyordu.

D)Sabahtan beri ağzına hiçbir lokma koymamıştı.

E)Bu konuda sen bile bir şey yapamazsın, diyordu.

15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu yoktur?

A)   Geçmişteki  hatıralarımıza  gülümseyerek baktığımız

       anda büyümüşüz demektir.

B)   Açlık ne dost,ne akraba,ne insanlık ne de hak tanı-

       maz.

C)   Ne hikmettir ,şu dünyaya gelen ağlar giden ağlar.

D)   Küllük, arka arkaya yaktığım sigara izmaritleriyle

       dolmuştu.

E)   Akıllı adam,kendi aklını kullanır;daha akıllı adam

       başkalarının da aklını kullanır.

16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?

A)   Halkın bu dünyadan benim hiçbir şey alamadığımı

       görebilmesi için elimi tabutun dışında bırakın.

B)   Eğer özgürce yaşamıyorsak,  ölümü karşılamamız

       daha doğru olur.

C)   Bir gün ayrılacağımızı düşünebilseydik, birbirimize

       daha iyi davranırdık.

D)   Voltaire, ölüm anında başında duran papaza: “  

      İçimde güzel bir yere göç ediyormuşum gibi bir his

      var.”   dedi.

E)  Hangi işe elimi atsam yüzüme gözüme bulaştırıyorum.

17.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gereksiz sözcük kullanımından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?

A)   Bugün öğleden sonraki yağan yağmur, insanları

       işlerinden alıkoydu.

B)   İnsanoğlu şüphe içinde yaşamak için değil, sorup

       öğrenmek için yaratılmıştır.

C)   Dalgın kafayla bir şeyler öğretmeye çalışmak, rüzgar-

       lı havada ateş yakmaya benzer.

D)  Bugün bildiklerimizin dışında bir kelime bile öğren-  

       sek dünden farklı bir kişi oluruz.

E)   Senin bir gecede okuduğun kitabı, ben senelerce ya –

       zabilmek için saçımı ağarttım.

18. Aradan belli bir zaman geçtikten sonra olayların bellekte kalan biçimiyle yazılması sonucunda oluşturulan yazı türüne ne ad verilir?

a- Deneme

b- Makale

c- Anı

d- Fıkra

e- Otobiyografi

19. Bilimsel bir konuyu veya bir kimsenin yaşamını, kişiliğini, eserlerini ayrıntılı olarak inceleyen eserlere ne denir?

a- Biyografi

b- Monografi

c- Otobiyografi

d- Tercüme-i Hal

e- Yaşam Öyküsü

20. . “Çoğunluk” sözcüğü, aşağıdaki cümlelerin hangisinde yanlış kullanılmıştır?

A) Çoğunluğu çocukların oluşturduğu yolcular trenden iniyorlar.

B) O yıl Marmara’ya inanılmaz çoğunlukta bir balık akını oldu.

C) Çoğunluk sağlanırsa toplantıyı yaparız.

D) Çoğunluk bizim gibi düşünüyordu.

E) Çoğunluğun isteğine uyularak, sinemaya gidildi.

Her soru 5 puandır….

Başarılar Dilerim.

Tunç  MUCUK

Türk EdebiyatıDil ve Anlatım Öğretmeni