2009-2010 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI KOZAKLI LİSESİ 9. SINIFLAR TÜRK EDEBİYATI DERSİ 1. DÖNEM 3. YAZILI SORULARDIR.

Adı    :

Soyadı :

Sınıfı  :

Nice Süleyman’lar tahta erişti

Tahta erişmedi, bahta erişti

Emrah’ın bir fena bahta erişti

Dahi koklamayız bu menekşeyi

1)Bu dörtlüğün ilk üç dizesindeki uyak türü nedir?

A)Yarım Uyak    B)Zengin Uyak

C)Tam Uyak       D)Uyak yoktur.

E)Cinaslı Uyak

Askerin bir ucu göründü Van’dan

Kılıcın kabzası görünmez kandan

Bağdat’ın içinde tozdan dumandan

Toz duman içinde kaldı Genç Osman

2)Bu dizelerde aşağıdaki şiir türlerinden hangisine özgü nitelik vardır?

A)Epik şiir     B)Lirik Şiir

C)Pastoral Şiir  D)Dramatik Şiir

E)Didaktik Şiir

Adam, elini uzattı; tam onu koparacağı sırada, mor menekşe: “Bana dokunma!” diye bağırdı.

3) Bu cümlede en belirgin söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? 89 ÖYS

A) Teşbih (Benzetme)                       B) Tezat

C) İstiare                                   D) Kinaye

E) İntak (Konuşturma)

4) Aşağıdaki nazım türlerinden hangisi Tekke edebiya­tında kullanılmamıştır?

A) ilâhi            B) şathiye                                     C) semai

D) devriye                 E) deme

“Sakin ve rüzgarsız havalarda, bacalar üzerinden bir türlü savrulup dağılmayan dumanlar birbiri üzerine nasıl birikirse, bu sesler de öylece göğün boşluğunda toplanıyor, kolay kolay dağılmıyordu.”

5) Bu cümlede birbirine benzetilen iki şey aşağıdakilerden hangisidir? 84 ÖYS

A) Hava – Rüzgar                      B) Rüzgar – Duman         

C) Hava – Ses                             D) Duman – Gök

                         E) Duman – Ses

6) Divan edebiyatında “hicviye” denilen alaylı yergi şiirinin Halk edebiyatındaki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir? 97ÖYS

A) Koşma               B) Semai              C) Taşlama

                D) Destan               E) Türkü

7) Aşağıdakilerden hangisi (konularına göre) koşmanın türleri arasında yer almaz?

A)Güzelleme           C)Ağıt            D)Taşlama
B)Koçaklama          E)Mersiye

8)     Nar tanem, nur tanem, bir tanem

         Dili mercan, dizi mercan, dişi mercan

         Yoluna bin can koyduğum

         Gökte ararken yerde bulduğum

         Gülen ayvam, ağlayan narımsın

Yukarıdaki şiir hangi geleneğe aittir?

A.Serbest şiir geleneğine

B.Halk şiiri geleneğine

C.Divan şiiri geleneğine

D.Anonim halk şiirine.

E.Destan geleneğine

9) Bir Halk Edebiyatı ürünü olan “mani” ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Yazarları belli değildir.

B) Kafiye düzeni aaba şeklindedir.

C) Anlatılmak istenen duygu ve düşünce son iki dizede bulunur.

D) Hece ölçüsü ile söylenir.

E) Yalnızca aşk konusu işlenir

10) I.değirmeni yürütür/ II.Bir ah çeksem /      III.Ne halden anlayan /IV.Gözüm yaşı/ V.dağı taşı eritir / VI.bulunur

Yukarıda parçalara ayrılan dizelerin anlamlı şekilde sıralanması aşağıdakilerden hangisidir?

 A.I-II-V-IV-III-VI

B.V-VI-IV-II-I-III

C.II-V-IV-I-III-VI

D.VI-II-V-I-IV-III

E.IV-I-VI-III-II-V

11) Aşağıdakilerin hangisinde divan edebiyatı ürünleri bir arada verilmiştir?
a. Gazel- rubai-müstezat
b. Mersiye- şathiye- varsağı
c. Gazel-murabba-koşma
d. Semai-ilahi-kaside
e. Hicviye-murabba-türkü

12) Aşağıdaki dizelerden hangisi bir taşlamadan alınmış olabilir?   92 ÖYS

A)  Ayna almış perçem düzer

      Zülfün tarayı tarayı

B) Kırık çanağı yok ayran içecek

     Kahveye gelir de fincan beğenmez

C) Eğil dağlar eğil üstünden aşam

     Yeni talim gelmiş varam alışam 

D) Güzel gitti diye pınar ağladı

      Acıdı yüreğim yandı pınara

E) Avcılardan kaçmış ceylan misali

     Geçmiş dağdan dağa yoktur durağı

13) “Artık dağlar sırtlarından kürklerini attılar. Fakat henüz sabahları serince olduğundan omuzlarına sislerden birer atkı alıyorlar. Şimdi rüzgar, ağaçlar arasında ılık ılık esiyor. Hele böcekler… Görülecek şey!”               85 ÖYS

Parçada kişileştirilen varlık, aşağıdakilerden hangisidir?

A) böcekler     B) sisler               C) rüzgar

D) dağlar                   E) ağaçlar

14) Aşağıdakilerden hangisinin nazım birimi farklıdır?
A. Gazel
B.İlahi

C.Mesnevi
D.Terkib-i Bend
E.Kaside

15) Aşağıdaki dizelerden hangisinde teşbih(benzetme) sanatı yoktur?

A) Benim gönlüm nihayetsiz tenha bir göldür

B) Sularında küçük, beyaz martılar yürür.

C) Daldan dala rüzgar gibi esmekte hevesler.

D) Ela gözler akşam gibi dolu, hicran dolu.

E) Saadet benziyor, boş bir seraba.

16)Aşağıdaki dizelerin hangisinde telmih(hatırlatma) sanatı vardır?

A) Yaşıyorsun gönüllerde, sır gibi kalplerdesin

B) Gecenin rengi siyah ya güne ne demeli

C)Döndü Mecnun’a gönül, her gece Leyla diyerek

D)Geceler böyle kalmaz, şafak söker sabah olur

E)Ayrılan yolun sonunda dudaklarda bir ah olur

17) Aşağıdaki dizelerin hangisinde tenasüp(uygunluk) sanatı vardır?

A)    Sen var mısın, her yer güzel

        Gökler güzel, yerler güzel

B)     Kendini kendinden gizledin niçin?

        Arılar, petekler, ballar bahane

C)     Gözlerime çöken akşam gibisin

         Ruhumda bir alev, gözümde nemsin

D)     Beni yalan sözlerle kandırmaya çalışma,

         Gülme artık yüzüme, çıkma sakın karşıma

E)      Seni görmek hevesi doldu içime

   Doğdu ümit güneşi, doğdu ömrüme

18)Aşağıdaki dizelerden hangisinde mübalağa(abartma) sanatı vardır?

A)Salkım söğütler yıkıyordu suda saçlarını

B)Şairim, bu yıl yağan yağmur kadar şiir yazdım

C)Ben kanadı kırık bir kuş değilim

D)Atlılar kayboluyor güneşin battığı yerde

E)Topla eteklerini yerlere sürünmesin

19) Bir anlam inceliği oluşturmak için, söz söyleyenin bildiği bir durumu bilmez görünmesine ‘’tecahül-i arif’’ denir.

Aşağıdaki dizelerin hangisinde bu tanıma uygun bir sanat vardır?

A)Kim bilir hangi diyarda, hangi ıssız yerdesin

B)Niçin baktın bana öyle, derdin nedir, durma söyle

C)Nisanda bahar müjdesi leylakla gelir

D)Niye sevdim ki seni, hep ağladım ömrümce

E)Nisan yağmuru mu yoksa üzülünce gözlerinden akan

20)Aşağıdakilerden hangisinde yer alan destan, birlikte verildiği Türk toplumuna ait değildir?

A) Şu – İskit(Saka) Türkleri

B) Oğuz Kağan – Hun Türkleri

C) Türeyiş – Uygur Türkleri

D)Alp Er Tunga – Göktürkler

E)Göç- Uygur Türkleri

21)Sagu türü ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

A) ‘’Sığır’’ şölenlerinde sevinç ve çoşkuyla söylenir.

B)Ölen kişiler için yazılır.

C)İslam öncesi Türk edebiyatına özgü ürünlerdendir.

D)Bu tür şiirler ‘’yuğ’’ diye anılan yas törenlerinde okunur.

E)Hece ölçüsü kullanılır.

22) Mutlaka bir ezgiyle söylenir.Kimin düzenlediği genellikle bilinmez.Bireysel toplumsal bir üzüntü dile getirilir.Asıl sözlerinin bulunduğu yere bent, her bendin sonunda tekrarlanan bölümlere de ‘’kavuştak’’ adı verilir.

Bu parçada aşağıdakilerden hangisinden söz edilmektedir?

A)Koşma B)Güzelleme C)Türkü D)Mani E)Ninni

23)Aşağıdakilerden hangisi gazelin özelliklerinden değildir?

A)Güzellik,aşk, şarap, kadın konularını işler.

B)Makta beytinde şairin mahlası bulunur.

.C)Din ve devlet büyüklerini övmek için yazılırlar

D)Kafiye şeması ‘’aa/ba/ca…’’şeklindedir.

E)Fuzuli ve Baki tanınmış gazel ustalarıdır.

24) Türk edebiyatındaki ve dünya edebiyatındaki gazel ustaları aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A)Nedim – Yahya Kemal

B)Cenap Şahabettin – Ömer Hayyam

C)Kadı Burhaneddin – Mevlana

D)Azmizade Mustafa Haleti-Ömer Hayam

E)Namık Kemal – Azmizade Mustafa Haleti

25)Aşağıdakilerden hangisi divan edebiyatının özelliklerinden değildir?

A) Gazel, kaside, mesnevi önemli nazım şekillerdir.

B) Açık, anlaşılır, sade bir dille yazılır.

C) Aruz vezni kullanılır.

D) Fuzuli, Baki ve Nedim divan edebiyatı sanatçısıdır.

E) Nazım birimi olarak beyit kullanılır.

NOT: Her soru dört puan değerindedir.Cevap anahtarına yapmadığınız işaretlemelerin hiçbir değeri yoktur.Lütfen cevap anahtarına işaretleme yapınız.

Başarılar…

     Kadir GÜMÜŞ                       Türk  Edebiyatı/Dil ve Anlatım Öğretmeni