2008-2009 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI BANDIRMA ANADOLU LİSESİ 9. SINIFLAR

                                                      YAZILI SORULARIDIR.

 “Yalnızlık çakmak taşı gibi sert elmas gibi keskin

Ne yanına dönsen bir yerin kesilir fena kan kaybedersin

Kapını bir çalan olmadı mı hele elini bir tutan

Bilekleri bembeyaz kuğu boynu parmakları uzun ve ince

Sımsıcak bakışları suç ortağı kaçamak gülüşleri gizlice

Yalnızların en büyük sorunu tek başına özgürlük ne işe yarayacak

Bir türlü çözemedikleri bu ölü bir gezegenin soğuk tenhalığına

Benzemesin diye özgürlük mutlaka paylaşılacak suç ortağı bir sevgiliyle

Sanmıştık ki ikimiz yeryüzünde ancak birbirimiz için varız

İkimiz sanmıştık ki tek kişilik bir yalnızlığa bile rahatça sığarız

Hiç yanılmamışız her an düşüp düşüp kristal bir bardak gibi

Tuz parça kırılsak da hala içimizde o yanardağ ağzı

      Hala kıpkızıl gülümseyen sanki ateşten bir tebessüm zehir zemberek AŞKIMIZ”

1.   “Atilla İlhan’ın bu yapıtı bir edebi eserdir.” yargısının doğruluğunu ispatlayınız. (5 Madde yazınız.)

1. metin

“düşündü birdenbire kayalardaki adam
kaynakları ve yolları düşman elinde kalan bütün nehirleri.
kim bilir onlar ne kadar büyük,
ne kadar uzundular?
birçoğunun adını bilmiyordu,
yalnız, yunan'dan önce ve seferberlik'ten evvel
selimşahlar çiftliği'nde ırgatlık ederken manisa'da geçerdi gediz'in sularını başıdönerek.  
 “Kuvay-i Milliye Destanı” Nazım Hikmet

2. metin

BATI CEPHESİ

İkinci “İnönü Savaşı’nın ardından, 3 Mayıs 1921’de Batı Cephesi İsmet Paşa’nın komutanlığı altında yeniden birleştirildi. Sevr Antlaşması’nı imzalaması için Ankara Hükümeti’ni sıkıştırmaya ve Batı Cephesi birliklerinin direncini kırmaya yönelik yeni bir Yunan saldırısı da Temmuz 1921’de Bursa ve güneyinden geldi.

2.   Yukarıdaki metinlerden hareketle:

a)      Yukarıdaki metinlerde dilin hangi işlevleri kullanılmıştır?

b)      Yukarıdaki metinleri gerçeklik ve edebi gerçeklik kavramları doğrultusunda değerlendiriniz.

c)      Yukarıdaki metinleri sınıflandırdığımızda bu metinlerin hangi ana türlere girdiğini belirtiniz.

d)      Yukarıdaki metinleri değerlendirerek edebiyat ile metin arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.

e)      Yukarıdaki metinleri iletileri açısından değerlendiriniz. (doğrudan-dolaylı)

YABAN’DAN

-Al oku çok eyi deyeler. Muharebeyi kazanmışız deyeler.

Ellerim titreyerek kirli buruşuk kağıt parçasının lambaya doğru uzatıyorum.İkinci İnönü Zaferi. Bir şiir parçası okuyormuşım gibi ajansın satırlarını içimden terennüm ediyorum.. Döndüm:

-Gördün mü, diyecek oldum; lakin muhtar kağıdı bırakıp namaza koşmuştu.

….

Ordu’nun Anadolu ordusunun umumi bir taaruza geçeceği şayiaları günden güne kuvvet buluyor.memleketin hemen bütün gazetelerinde bu bekleniyor, bunun sözü oluyor.İstanbul Hükümeti erkanının bir murahhas heyet halinde Ankara’ya gelişleri, milli teşkilatın kudretini bir kat daha ispat etti. Bu adamlar, buraya ne söylemeye, ne istemeye geldiler. ….

İşte Anadolu’nun dediği, işte İstanbul Hükümetinin vaziyeti. Lakin çıplak ayaklı, çıplak göğüslü köylüler, gülle ve kurşun taşıyan kağnıları önlerine katmış gidiyorlar.

… Bu kirli pırtıl yorgana sarılı şey ne? Bir top arabası… Tâ orada, o hendeğin içinde birikmiş insanlar ne yapıyor? Bunlar bir manda leşini yüzmekle meşguldur. Ne için? Derisinden askere çarık olur.

Öbürleri üstümüze sağlam İngiliz kunduralarıyla yürüyorlar. Top arabalarını, etrafı keten bezli perdelerle örtülü Berliez otomobilleri içinde bir *uluhiyet gibi taşıyorlar. (uluhiyet- ulu bir şeymiş gibi)

Gene içime kurt düşüyor. Zafere nasıl inanmalı?

 “Yaban”  (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)

3. Yukarıdaki metni zihniyet unsurları açısından değerlendiriniz.(4 madde yazınız.)

AÇSAM RÜZGARA 

Bir limanda, büyük ve beyaz... 

Mercan adalarda bir liman.. 

Beyaz bulutların ardından 

Gelse altın ışıklı bir yaz. 

Doldursa içimi orada 

Baygın kokusu iğdelerin. 

Bilmese tadını kederin 

Bu her alemden uzak ada.          

                                         ORHAN VELİ

4. Aşağıdaki unsurlara göre şiiri inceleyiniz. (şiirin üzerine yapınız)

A ) Şiirin nazım birimini söyleyiniz…………………

B)       Şiirin uyaklarını şiirin üzerinde gösteriniz.

C)     Şiirin uzak düzeni nedir?..............................

D)      Şiirin ölçüsünü bulunuz……………………

E)       Şiirde asonans var mıdır?örnekleyiniz......................................

5. Şiirlerdeki söz sanatlarını bulunuz. Bir cümle ile açıklayınız.

***Gün senin için doğuyor senin için

Ben bir yıldızım yıldızlar ortasında

***Gökyüzünde İsa ile

Tur dağında İsa ile

Elindeki İsa ile

Çağırayım Mevla’m seni

***Ağlama salkım söğüt ağlama

Kara suyun aynasında bel bağlama

  “Yanlızlık çakmak taşı gibi sert elmas gibi keskin

Ne yanına dönsen bir yerin kesilir fena kan kaybedersin

Kapını bir çalan olmadı mı hele elini bir tutan

Bilekleri bembeyaz kuğu boynu parmakları uzun ve ince

Sımsıcak bakışları suç ortağı kaçamak gülüşleri gizlice

Yalnızların en büyük sorunu tek başına özgürlük ne işe yarayacak

Bir türlü çözemedikleri bu ölü bir gezegenin soğuk tenhalığına

Benzemesin diye özgürlük mutlaka paylaşılacak suç ortağı bir sevgiliyle

Sanmıştık ki ikimiz yeryüzünde ancak birbirimiz için varız

İkimiz sanmıştık ki tek kişilik bir yalnızlığa bile rahatça sığarız

Hiç yanılmamışız her an düşüp düşüp kristal bir bardak gibi

Tuz parça kırılsak da hala içimizde o yanardağ ağzı

      Hala kıpkızıl gülümseyen sanki ateşten bir tebessüm zehir zemberek AŞKIMIZ”

1.metin

“düşündü birdenbire kayalardaki adam
kaynakları ve yolları düşman elinde kalan bütün nehirleri.
kim bilir onlar ne kadar büyük,
ne kadar uzundular?
birçoğunun adını bilmiyordu,
yalnız, yunan'dan önce ve seferberlik'ten evvel
selimşahlar çiftliği'nde ırgatlık ederken manisa'da geçerdi gediz'in sularını başıdönerek.  
 “Kuvay-i Milliye Destanı” Nazım Hikmet

2.metin

BATI CEPHESİ

İkinci “İnönü Savaşı’nın ardından, 3 Mayıs 1921’de Batı Cephesi İsmet Paşa’nın komutanlığı altında yeniden birleştirildi. Sevr Antlaşması’nı imzalaması için Ankara Hükümeti’ni sıkıştırmaya ve Batı Cephesi birliklerinin direncini kırmaya yönelik yeni bir Yunan saldırısı da Temmuz 1921’de Bursa ve güneyinden geldi.

2.   Yukarıdaki metinlerden hareketle:

a)      Yukarıdaki metinlerde dilin hangi işlevleri kullanılmıştır?

1.metinde dilin şiirsel işlevi, 2.metinde dilin göndergesel işlevi anlatılmıştır.

b)      Yukarıdaki metinleri gerçeklik ve edebi gerçeklik kavramları doğrultusunda değerlendiriniz.

1.metin edebi yapıt olduğundan kurmaca gerçeklikle anlatılmıştır.  2. metinde ise doğal gerçeklik anlatılmıştır.

c)      Yukarıdaki metinleri sınıflandırdığımızda bu metinlerin hangi ana türlere girdiğini belirtiniz.

1. metin sanat metni, 2. metin öğretici metindir.

d)      Yukarıdaki metinleri değerlendirerek edebiyat ile metin arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.

Her metin edbi metin değildir. 1. metin  sanat-edebiyat metnidir.

e)      Yukarıdaki metinleri iletileri açısından değerlendiriniz. (doğrudan-dolaylı)

1. metinde ilet dolaylı verilirken 2. metinde ileti doğrudan verilmiştir.

YABAN’DAN

-Al oku çok eyi deyeler. Muharebeyi kazanmışız deyeler.

Ellerim titreyerek kirli buruşuk kağıt parçasının lambaya doğru uzatıyorum. İkinci İnönü Zaferi. Bir şiir parçası okuyormuşım gibi ajansın satırlarını içimden terennüm ediyorum.. Döndüm:

-Gördün mü, diyecek oldum; lakin muhtar kağıdı bırakıp namaza koşmuştu.

….

Ordu’nun Anadolu ordusunun umumi bir taaruza geçeceği şayiaları günden güne kuvvet buluyor.memleketin hemen bütün gazetelerinde bu bekleniyor, bunun sözü oluyor.İstanbul Hükümeti erkanının bir murahhas heyet halinde Ankara’ya gelişleri, milli teşkilatın kudretini bir kat daha ispat etti. Bu adamlar, buraya ne söylemeye, ne istemeye geldiler. ….

İşte Anadolu’nun dediği, işte İstanbul Hükümetinin vaziyeti. Lakin çıplak ayaklı, çıplak göğüslü köylüler, gülle ve kurşun taşıyan kağnıları önlerine katmış gidiyorlar.

… Bu kirli pırtıl yorgana sarılı şey ne? Bir top arabası… Tâ orada, o hendeğin içinde birikmiş insanlar ne yapıyor? Bunlar bir manda leşini yüzmekle meşguldur. Ne için? Derisinden askere çarık olur.

Öbürleri üstümüze sağlam İngiliz kunduralarıyla yürüyorlar. Top arabalarını, etrafı keten bezli perdelerle örtülü Berliez otomobilleri içinde bir *uluhiyet gibi taşıyorlar. (uluhiyet- ulu bir şeymiş gibi)

Gene içime kurt düşüyor. Zafere nasıl inanmalı?

 “Yaban”  (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)

AÇSAM RÜZGARA 

Bir limanda, büyük ve beyaz...            “yaz” tam uyak // tunç uyak              “an” tam uyak

Mercan adalarda bir liman.. 

Beyaz bulutların ardından 

Gelse altın ışıklı bir yaz. 

Doldursa içimi orada                            “ada” zengin uyak         “er” tam uyak, “in” redif

Baygın kokusu iğdelerin. 

Bilmese tadını kederin 

Bu her alemden uzak ada.          

                                         ORHAN VELİ

4. Aşağıdaki unsurlara göre şiiri inceleyiniz. (şiirin üzerine yapınız)

A ) Şiirin nazım birimini söyleyiniz…Dörtlük………………

b)      Şiirin uyaklarını şiirin üzerinde gösteriniz.

c)      Şiirin uzak düzeni nedir?..Sarmal uyak............................

d)      Şiirin ölçüsünü bulunuz…9’lu hece ölçüsü…………………

e)      Şiirde asanons var mıdır?...Mercan Dalarda bir liman dizesinde “a” sesinin kullanımıyla asonans yapılmıştır..................................

5. Şiirlerdeki söz sanatlarını bulunuz. Bir cümle ile açıklayınız.