ADI SOYADI:                                                                     SINIF – NO:

…………. ANADOLU LİSESİ 2009–2010 ÖĞRETİM YILI,  11TM-A/B SINIFI TÜRK EDEBİYATI DERSİ

I. DÖNEM II. YAZILI SINAVI SORULARI

1. Tanzimat tiyatrosunun genel özellikleri nelerdir? Yazınız (5 madde)

CEVAP: -

-

-

-

-

2. Şinasi’nin “Şair Evlenmesi” piyesinin, modern tiyatroya ve geleneksel Türk tiyatrosuna benzeyen yönlerini yazınız.

CEVAP: 

3. Aşağıda kısaca özeti verilen eserlerin isimlerini ve yazarlarını ilgili yerlere yazınız.

a) Üstünkörü bir eğitim görmüş Bihruz Bey bir vezir oğludur. Babası ölünce çok büyük bir servete kavuşur. Kendini eğlenceye kaptıran Bihruz gönlünü Periveş adlı bir kıza kaptırır. Yalancı ve dalkavuk arkadaşı ona Periveş’ in öldüğünü söyler, bu üzüntü içinde Şehzadebaşın’da yürürken Periveş’ e çok benzeyen birini görür ve onu Periveş’ in ablası sanır. Bihruz’ un ahmaklığını anlayan kadın, Periveş diye aradığı kişinin kendisi olduğunu söyler. Sonunda Bihruz gözünde çok yücelttiği kadının, bir sokak kadını olduğunu anlar. CEVAP:……………………………………………………………………………………

b) İslam Bey savaş çıkınca nişanlısı Zekiye ile vedalaşır ve cepheye gider. Zekiye erkek kılığına girerek Âdem adıyla gönüllüler arasına katılır. Komutan Sıtkı Bey, Âdem’i çelimsiz bulur ve geri göndermek ister, ama Âdem kabul etmez. İslam Bey yaralanır, Abdullah Çavuş ve Âdem düşman cephaneliğini havaya uçurur, kale kurtarılır. Âdemin kimliği ortaya çıkar. Sıtkı Bey’in daha önce öldüğünü sandığı babası olduğunu öğrenen Zekiye, zafer sevinci içinde İslam Bey’le evlenir. 

CEVAP:……………………………………………………………………………………

4. A.Mithat Efendi’nin “Felâtun Bey ile Rakım Efendi” romanındaki kahramanların belirgin özelliklerini aşağıdaki tablonun uygun yerlerine yazınız.

5. Tanzimat romanın temalarını da oluşturan, Tanzimat sanatçıları tarafından en çok eleştirilen konular nelerdir?

CEVAP: 

6. Aşağıda verilen şiirlerden hangisinin Tanzimat’ın birinci dönemine hangisinin ikinci dönemine ait olabileceğini sebepleriyle beraber yazınız.

I. ŞİİR:                                                                                  II. ŞİİR:

Amalimiz afkarımız ikbal-i vatandır                                       Nedir bu cevr ü tegafül zaman zaman güzelim?
Ser-haddimize kal'e bizim hâk-i bedendir                              Kaçıncıdır bu eziyetli imtihan güzelim?
Osmanlılarız ziynetimiz kanlı kefendir                                   Tükendi sabr u tahammül. üzüldü can güzelim.
Gavgaada şehadetle bütün kâm alırız biz                              Bu naz ise yetişir artık el-aman güzelim!
Osmanlılarız can veririz nâm alırız biz

CEVAP: 

7. Aşağıda açıklamaları verilen edebî akımların isimlerini ilgili yerlere yazınız.

a) Bu akımın ana felsefesi salt aklın egemenliğine karşı olmaktır. Onun sanatçıyı sıkan bütün prensiplerine savaş açan bu akıma bağlı yazarlar önce, akla ve sağduyuya verleni önemi reddedip duygu ve hayale değer verdiler. “Deha akıldadır.” diyenlere, “Deha yürektedir.” karşılığını verdiler. Sınırsız bir hayal gücüne kavuşan sanatçı kendini daha özgür, daha yaratıcı gördü. Bu duyguyla oluşan sanat eserinde de alabildiğine serbestlik hâkim oldu.

CEVAP:……………………………………………………………………………………

b) Akım, Taine’in Determinizm görüşünü edebiyata uygulamak istemiş, edebiyatın da deneysel bilimlerde olduğu gibi bir deneme sahası olabileceğine inanmıştır. Bunlara göre gözlem bir eser için yeterli bir yol değildir. Akımın kurucusu Zola: “Gözlemci demek, doğadaki olayları hiçbir değişikliğe uğratmadan, olduğu gibi inceleyen kişi demektir. Deneyci ise olayları doğanın ortaya çıkardığı biçimlere göre değil de herhangi bir amaçla kendisinin onlara şu ya da bu koşullar altında verdiği biçimlere göre inceleyen kişidir.” Bu sözlerden anlaşılacağı gibi gözlemci sadece gözler, deneyci ise olaylara müdahale ederek onları değiştirir.
CEVAP:……………………………………………………………………………………

8. a) Aşağıdaki şiirden bir edebî sanat bulunuz.

    b) Aşağıdaki şiirin kafiye ve rediflerini bunuz.

Nedir bu cevr ü tegafül zaman zaman güzelim?                   
Bu naz ise yetişir artık el-aman güzelim!                     

Tükendi sabr u tahammül.. üzüldü can güzelim.

Kaçıncıdır bu eziyetli imtihan güzelim?

9. a) Boşlukları uygun kavramlarla doldurunuz.

* R. Mahmut Ekrem, “…………..………….…………………….. her şey şiirin konusu olabilir.” demiştir.

* Şair Evlenmesi ve Zavallı Çocuk piyeslerinde ………………………………………………………  yanlışlığı konusu işlenmiştir.

* Sergüzeşt romanında Dilber’e aşık genç, Asaf Paşa’nın oğlu …………………… dır/dir/tır/tir.

   b) Cümlelerde yargılar doğruysa (D), yanlışsa (Y) yazınız.

* Namık Kemal, şiirde biçim kusursuzluğuna önem vermiş, manadan çok estetiği ön planda tutmuştur.    (     )

* Realist akımda önemli olan, yazarın gerçeği gördüğü gibi değil, hissettiği gibi anlatmasıdır. (     )

10. Aşağıda isimleri verilmiş eserlerin yazarlarını ve türlerini gerekli yerlere yazınız.

Her sorunun doğru cevabı 10 puandır.

Süre: 45’ dakikadır. Yazım ve noktalama puanlamaya dâhildir.

                                                                                                                                     …………………

                                                                                                                          Türk Dili ve Edebiyatı Öğrt.

…………….. ANADOLU LİSESİ 2009–2010 ÖĞRETİM YILI

11TM-A/B SINIFI TÜRK EDEBİYATI DERSİ I. DÖNEM II. YAZILI SINAVI

CEVAP ANAHTARI

1. Tanzimat tiyatrosunun genel özelliklerini nelerdir?

• İlk Türk piyesi A.H.Tarhan’ın babası Hayrullah Efendinin yazdığı küçük bir dram olan “Hikâye-i İbrahim Paşa ve İbrahim-i Gülşeni”dir.
• Şinasi’nin 1859’da yazdığı “Şair Evlenmesi” Batılı anlamdaki ilk tiyatrodur. Şinasi, Şair Evlenmesi adlı eserinde görücü usulü evliliği eleştirir.
• Sahnelenen ilk tiyatro eseri Namık Kemal’in “Vatan Yahut Silistre” adlı eseridir.
• Namık Kemal tiyatroyu eğlencelerin en faydalısı olarak görmüş, halkı eğitmenin en önemli aracı saymıştır.
• Abdülhak Hamit ağır bir dille ve sahne tekniğine önem vermeden birçok oyun yazmıştır. Onun tiyatroları oynanmak için değil okunmak içindir.
• Ali Bey, yazdığı komedilerle ve Moliere’den yaptığı uyarlamalarla tanınır.
• Ahmet Vefik Paşa Moliere’den yaptığı çeviriler ve uyarlamalarla tanınır.
• Tanzimat tiyatrosunda aile, gelenek, görenek, vatan gibi konular ele alınmıştır.
• Komedilerde Klasizm, dramlarda Romantizm etkili olmuştur.
• Tiyatrolar halkı eğitme amaçlı yazıldığı için genelde sade bir dille yazılmıştır.
• Tanzimat edebiyatında tiyatro yazanlar Şinasi, Namık Kemal, Recaizade Mahmut Ekrem, Abdülhak Hamit Tarhan, Şemsettin Sami, Ahmet Vefik Paşa ve Samipaşazade Sezai’dir.

2. Şinasi’nin “Şair Evlenmesi” piyesinin, modern tiyatroya ve geleneksel Türk tiyatrosuna benzeyen yönlerini yazınız.

            Belli bir yazılı metninin ve dekorun olması modern tiyatroya; yanlış anlamanın komedi unsurlarından sayılması, kahramanlarının yöresel ağızlarıyla konuşması ise geleneksel Türk tiyatrosuna benzeyen unsurlardır.

3. Aşağıda kısaca özeti verilen eserlerin isimlerini ve yazarlarını ilgili yerlere yazınız.

a) Araba Sevdası, Recaizade Mahmut Ekrem

b) Vatan Yahut Silistre, Namık Kemal

4. A.Mithat Efendi’nin “Felâtun Bey ile Rakım Efendi” romanındaki kahramanlarının belirgin özelliklerini aşağıdaki tablonun uygun yerlerine yazınız.

5. Tanzimat romanın temalarını da oluşturan, Tanzimat sanatçıları tarafından en çok eleştirilen konular nelerdir?

            Cariyelik, yanlış batılaşma, Doğu-Batı ikilemi, mirasyedilik, görücü usulü evlilik.

6. Aşağıda verilen şiirlerden hangisinin Tanzimat’ın birinci dönemine hangisinin ikinci dönemine ait olabileceğini sebepleriyle beraber yazınız.

I. Şiir, Tanzimat’ın birinci dönemine aittir, çünkü vatan teması, yani toplumsal bir konu ele alınmıştır.

II. Şiir ise aşk konusu gibi bireysel bir konu işlediği için Tanzimat’ın ikinci döneminin karakterini yansıtmaktadır.

7. Aşağıda açıklamaları verilen edebî akımların isimlerini ilgili yerlere yazınız.

a) Romantizm 

b) Naturalizm

8. a) Nedir bu cevr ü tegafül zaman zaman güzelim?  İSTİFHAM(SORU SORMA), zaman zaman TEKRİR

    b) güzelim’ler REDİF, -an’lar TAM KAFİYE

9. a) Boşlukları uygun kavramlarla doldurunuz.

* R. Mahmut Ekrem, “GÜZEL OLAN her şey şiirin konusu olabilir.” demiştir.

* Şair Evlenmesi ve Zavallı Çocuk piyeslerinde GÖRÜCÜ USULÜYLE EVLİLİĞİN  yanlışlığı konusu işlenmiştir.

* Sergüzeşt romanında Dilber’e aşık genç, Asaf Paşa’nın oğlu CELAL BEY dır/dir/tır/tir.

   b) Cümlelerde yargılar doğruysa (D), yanlışsa (Y) yazınız.

* Namık Kemal, şiirde biçim kusursuzluğuna önem vermiş, manadan çok estetiği ön planda tutmuştur.    (  Y   )

* Realist akımda önemli olan, yazarın gerçeği gördüğü gibi değil, hissettiği gibi anlatmasıdır. (  Y   )

10. Aşağıda isimleri verilmiş eserlerin yazarlarını ve türlerini gerekli yerlere yazınız.

                                                                                                                      …………………….

                                                                                                                          Türk Dili ve Edebiyatı Öğrt.