Adı Soyadı :

Sınıfı         :

Okul No     :

2006-2007 Eğitim-Öğretim Yılı Bafra Lisesi 9 B-F-İ-M Sınıfları Türk Edebiyatı Dersi

Birinci Dönem Birinci Yazılı Sınav Sorularıdır.

S.1. Aşağıdaki cümlelerde noktalı yerleri doldurunuz.

a) Metinler cümlelerden oluşan anlamlı birimlerdir. Bu bir örgüdür, bir sistemdir. Metni meydana getiren parçalar arasındaki anlam ilişkisine ………………….. denir. (3 P)

b) ………………….., bir dönemdeki dinî, siyasî, sosyal, ekonomik, sivil, askerî hayatın duygu, anlayış ve zevk bütünüdür. (3 P)

c) Doğal dili kişiye özgü duyarlıkla kullandığı için edebî metnin dili …………………. bir dildir. (2 P)

d) Dizelerde aynı ünsüz harflerin tekrarlanmasından oluşan ahenge ………………………. denir. (2 P)

1. Metin: “Uluslararası Diyabet Federasyonu (UDF), 14 Kasım Dünya Diyabet Günü dolayısıyla yayımladığı raporda, dünyada 200 milyondan fazla kişinin diyabet hastası olduğunu, her dakika 6 kişinin diyabet nedeniyle öldüğünü açıkladı. UDF Başkanı Profesör Pierre Lefevre, her yıl diyabet hastası sayısının 7 milyon kişi arttığını ve müdahale edilmezse bu hastalığın 350 milyondan fazla insanı vurabileceğini belirtti.” diyabet: Şeker hastalığı.

2. Metin: “Ahırın avlusunda oynarken aşağıda, gümüş söğütler altında görünmeyen derenin hazin şırıltısını işitirdik. Evimiz iç çitin büyük kestane ağaçları arkasında kaybolmuş gibiydi. Annem İstanbul’a gittiği için benden bir yaş küçük olan kardeşim Hasan’la artık Dadaruh’un yanından hiç ayrılmıyorduk…”

                                                                                                         Ömer SEYFETTİN - Kaşağı

S. 2. Yukarıdaki metinlerden hangisi edebî metindir? İki metni karşılaştırarak açıklayınız. (2+8 =10 P)

Elvan çiçeklerden sokma başına

            Kudret kalemini çekme kaşına,

            Beni unutursan doyma yaşına,

            Gez benim aşkımla yâr melil melil

                                                   Karacaoğlan 

S. 3.Yukarıdaki şiiri şekil bakımından (ölçü, uyak şeması, kafiye ve redif) inceleyiniz.(2+2+3+3=10 P)

S. 4. Edebî metin çeşitleri nelerdir? Edebî metin çeşitlerine birer örnek yazınız. (4+4+1+1 = 10 P)

Bu yağmur… Bu yağmur… Bir gün dinince

            Aynalar yüzümü tanımaz olur.

                                               Necip Fazıl KISAKÜREK

S. 5. Yukarıdaki dizelerde ahenk nasıl sağlanmıştır? Açıklayınız. (10 P)

S. 6. Sanat çeşitleri nelerdir? Edebiyat bu sanat dallarından hangisi içinde yer alır? (6+4 = 10 P)

S. 7. Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Cümledeki bilgi doğruysa “D”, yanlışsa “Y” yazınız. (2+2+2+2+2=10 P)

a) (...) Kurmaca metinlerde, gündelik metinlerin tersine, soyut anlam boyutu öne çıkar.

b) (...) Heykel edebiyatla ilgili bir sanat dalıdır.

c) (...) Edebî eserler insanda güzel duygular, hayâller ve zevkler uyandırır.

d) (...) Edebî metinler, dilin şiirsellik işlevine dayanmaz.

e) (...) Hece ölçüsü Türk şiirinin en eski, ulusal ölçüsüdür.

S. 8.

a) Cami, köprü, saray, kale vb. ürünler hangi sanat dalına örnek olabilir? (2 P)

b) Anıt, büst, rölyef vb. ürünler hangi sanat dalına örnek olabilir? (2 P)

c) Aşağıdakilerden hangisi öğretici bir eser değildir? (3 P)

A) Öykü          B) Deneme      C) Makale       D) Dilekçe       E) Bilimsel yazılar

d) Aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? (3 P)

A) Sanat metinlerinin anlamı yoktur, anlamları vardır.

B) Bir edebî eserde anlatılanlar gerçekle birebir örtüşür.

C) Edebî metin, malzemesi dil olan güzel sanat etkinliğidir.

D) Edebi metinler gerçeği aynen yansıtmak zorunda değildir.

E) Edebî metinler yan anlam değeri açısından zengindir.

S. 9.

            “Bir ağaç altına oturdum ve hasta dizimin zaviyesini her vakit ki itina ile ayarlayarak bacağımı uzattım. Bu zavallı uzvumun talihine ait hiçbir şey düşünmek istemiyordum, şuurumun hastalığım üstüne boşaltılacağı aydınlıktan kaçmak için ruhumun daha karanlık ve izbe hatlarına kendimi atıyor, daha korkunç ve karışık hayallere dalıyordum.”

zaviye: Açı. uzuv: Organ. izbe: Basık, boş ve nemli, kuytu yer.

                                                                                    Peyami SAFA – Dokuzuncu Hariciye Koğuşu

a) Yukarıdaki edebî metinde………………………….. biliminden yararlanılmıştır. (5 P)

Şu Boğaz Harbi nedir? Var mı ki dünyada eşi?

En kesif orduların yükleniyor dördü beşi.

Tepeden yol bularak geçmek için Marmara’ya;

Kaç donanmayla sarılmış ufacık bir karaya.

                                                                 Mehmet Akif ERSOY

b) Yukarıdaki şiirde ……………………….. biliminden yararlanılmıştır. (5 P)

S. 10. “Yarım uyak – tema – mensur – kavram - tiyatro”dan uygun olan kelimeyi ya da kelime grubunu aşağıdaki cümlelerin yanındaki parantez içindeki noktalı yere yazarak eşleştiriniz. (2+2+2+2+2 = 10 P)

Nesnelerin, durumların, hareketlerin ve çeşitli tasavvurların dildeki ifadesidir. (……………………..)

Düz yazı biçiminde yazılmış eserdir. (…………………………….)

Sanat eserlerinde okuyucuya ya da izleyiciye verilmek istenen iletidir. (………………………….)

Göstermeye bağlı oluşan metindir. (………………………….)

Dize sonlarındaki sözcüklerde görülen tek ses benzerliğidir. (………………………….)

Başarılar dilerim. 15.11.2006                                                                        

                                                                                                Fehim YILMAZ                                                                                                                  Türk Dili ve Edb. Öğrt.

2006-2007 Eğitim-Öğretim Yılı Bafra Lisesi 9 B-F-İ-M Sınıfları Türk Edebiyatı Dersi

Birinci Dönem Birinci Yazılı Sınav Soruları Cevap Anahtarıdır.

C. 1.

a) Bağdaşıklık b) Zihniyet      c) Şiirsel          d) Asonans

C. 2. İkinci metin edebî bir metindir. Birinci metin ise bir haber yazısıdır. Burada diyabet hakkında bilgi verilmektedir. Burada diyabet hastalarının sayısının her geçen gün arttığı bildirilmektedir. Eğer önlem alınmazsa insanlığın tehlikede olduğu vurgulanmaktadır. Kısaca diyebiliriz ki birinci metinde amaç, bilgi vermek ve öğretmektir.  İkinci metin ise edebî bir metindir. Yani kurmaca bir metindir. Bu metnin dili şiirseldir. Bu metinde yan anlam değeri taşıyan okuyucunun anlayış ve sezgisine bırakılan ifadeler vardır. Yazar, bu metini kelimelere farklı anlam değerleri vererek karşımıza çıkarmıştır. Yazarın amacı ikinci metinde öğretmek değil, değiştirip dönüştürdüğü gerçekliği anlatmak; okuyucuda estetik yaşantı uyandırmaktır.

C. 3.

a –––– başına              “-aş” sesleri tam uyak             Ölçü: 6+5 = 11’li hece ölçüsü

a –––– kaşına              “-na” sesleri redif                  

a –––– yaşına

b –––– melil melil

C. 4. Edebî metin çeşitleri şunlardır:

a) Coşku ve heyecanı dile getiren metinler (şiir)

b) Olay çevresinde oluşan metinler (roman, hikâye, masal…)

C. 5. Şiirde bazı kelimeler tekrar edilerek de ahenk sağlanırdı. Bu şiirde de “yağmur” kelimeleri tekrar edilerek ahenk sağlanmıştır.

C. 6. Sanat çeşitleri şunlardır:

a) İşitsel (Fonetik) Sanatlar     b) Görsel(Plastik) Sanatlar      c) Dramatik (Ritmik) Sanatlar.

Edebiyat, İşitsel (Fonetik) Sanatlar içinde yer alır.

C. 7.

a) (D) Kurmaca metinlerde, gündelik metinlerin tersine, soyut anlam boyutu öne çıkar.

b) (Y) Heykel edebiyatla ilgili bir sanat dalıdır.

c) (D) Edebî eserler insanda güzel duygular, hayâller ve zevkler uyandırır.

d) (Y) Edebî metinler, dilin şiirsellik işlevine dayanmaz.

e) (D) Hece ölçüsü Türk şiirinin en eski, ulusal ölçüsüdür.

C. 8.

a) Mimarî

b) Heykel

c) Öykü (A şıkkı)

d) Bir edebi eserde anlatılanlar gerçekle birebir örtüşür. (B şıkkı)

C. 9.

a) Psikoloji

b) Tarih

C. 10.

Nesnelerin, durumların, hareketlerin ve çeşitli tasavvurların dildeki ifadesidir. (kavram)

Düz yazı biçiminde yazılmış eserdir. (mensur)

Sanat eserlerinde okuyucuya ya da izleyiciye verilmek istenen iletidir. (tema)

Göstermeye bağlı oluşan metindir. (tiyatro)

Dize sonlarındaki sözcüklerde görülen tek ses benzerliğidir. (Yarım uyak)

    Fehim YILMAZ                

Türk Dili ve Edb. Öğrt.