Adı:                                                                      2009–2010 EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI                                   

Soyadı:                                                          MUSTAFA-ELMAS ARICI ANADOLU LİSESİ

No:                                           9\B SINIFI TÜRK EDEBİYATI DERSİ I. DÖNEM I. YAZILI SORULARI

1. 1.     Güzel sanatları gruplandırarak edebiyatın güzel sanatlar içerisindeki yerini belirleyiniz. (10 puan)

1. 2.     Güzel sanatların insan yaşamında ne gibi bir önemi vardır? Güzel sanatlar olmasaydı hayatımız nasıl olurdu? Bu sanatlardan örnekler vererek açıklayınız. (15 puan)

3.    Dil olmadan bir toplum, millet olabilir mi? Neden? Kısaca açıklayınız. (15 puan)

“Çanakkale Savaşı Türk tarihinin dönüm noktalarından bir tanesidir. Bu zaferle ülke düşmandan tamamen temizlenmiştir. Düşman gemilerinin boğazdan geçişleri büyük oranda engellenmiş, karaya çıkanlarla da göğüs göğse bir mücadele örneği ortaya konmuştur. Bu savaş sonucunda tam bir insan kıyımı yaşanmıştır: beş yüz bin ölü…”

 Çanakkale Şehitlerine                        

Şu Boğaz harbi nedir? Var mı ki dünyada eşi?                                 
En kesif orduların yükleniyor dördü beşi.                                       
—Tepeden yol bularak geçmek için Marmara’ya-                             
Kaç donanmayla sarılmış ufacık bir karaya.
Ne hayâsızca tehaşşüd ki ufuklar kapalı!
Nerde gösterdiği vahşetle bu: bir Avrupalı

                   …          Mehmet Akif ERSOY

4.   Yukarıdaki iki metinde de Çanakkale Savaşı’ndan bahsedilmektedir. Aynı gerçeklik neden bu şekilde farklı

anlatılmıştır? (10 puan)

5.   a)  Aşağıdaki şiiri ahenk özellikleri bakımından (ölçü, durak, uyak şeması ve türü, kafiye ve redif) inceleyiniz. (10 puan)

Elvan çiçeklerden sokma başına

                Kudret kalemini çekme kaşına,

                Beni unutursan doyma yaşına,

                Gez benim aşkımla yâr melil melil

                                                                   Karacaoğlan

    b)  “Meyden safâ-yi bâtın-ı humdur garaz hemân” dizesini hecelerin uzunluk-kısalık durumlarına göre işaretleyiniz. (5 puan)

c)   Aşağıdaki şiirde ahengi sağlayan aliterasyon ve asonansları gösteriniz. (5 puan)

Perdeler

Perdeler, hep perdeler...
Her yerde, her yerdeler.
Pencerede, kapıda,
Geçitte, kemerdeler...
Perdeler, hep perdeler...

Ya benim sevdiklerim,
Şimdi nerde, nerdeler?
Önü bomboş perdenin;
İçerde, içerdeler!
Perdeler, hep perdeler...

       N. Fazıl KISAKÜREK

ANADOLU

Yürüyordum: Ağlıyordu ırmaklar;

Yürüyordum: Düşüyordu yapraklar;

Yürüyordum: Sararmıştı yaylalar;

Yürüyordum: Ekilmişti tarlalar.

Bir ses duydum, dönüp baktım, bir kadın:

Gözler dönük, kaşlar çatık, yüz dargın;

Derileri çatlak, bağrı kapkara,

Sağ elinin nasırında bir yara

Başında bir eski püskü peştamal

Koltuğunda bir yamalı boş çuval...

—Ne o bacı?

— Ot yiyoruz, n'olacak!

—Tarlan yok mu?

— Ne öküz var, ne toprak...

Bugüne dek ırgat gibi didindim;

Çifte gittim, ekin biçtim, geçindim,

Bundan sonra...

— Kocan nerde?

— Ben dulum;

Kocam şehit, bir ninem var, bir oğlum.

— Soyun, sopun?

— Onlar dahi hep yoksul!

Ah Efendi, bize karşı İstanbul

Neden böyle bir sert, yalçın taş gibi?

Taşraların hayvanlık mı nasibi?

Hayır, hayır, bu nasibi almak için doğmadın.

Onun için doğdun ki sen kadınlığın hakkiyle

Ocağının karşısında saadete eresin,

Göğsünü kabarttıran anneliğin aşkıyla

Evladına sütün gibi pak duygular veresin.

Sen bir aziz yoldaşsın:

Senin sesin hayat için dövüşmeğe koşturur;

Senin sevgin vatan için fedakârlık öğretir;

Senin yüzün insan için bir merhamet duyurur;

Senin ile insanoğlu yeryüzünü şenletir.

Lakin bizler bu hakları unuttuk;

Kadınlığı hayvanlıkla bir tuttuk;

Ninen gibi sana dahi hor baktık;

Seni dahi garip, yoksul bıraktık!

Yazık, sana ağlamayan şiire;

Yazık, sana titremeyen vicdana,

Yazık, sana uzanmayan ellere;

Yazık, seni kurtarmayan insana!

                        ~ Mehmet Emin YURDAKUL  ~

Adı:                                                                      2009–2010 EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI                                   

Soyadı:                                                          MUSTAFA-ELMAS ARICI ANADOLU LİSESİ

No:                                           9\B SINIFI TÜRK EDEBİYATI DERSİ I. DÖNEM I. YAZILI SORULARI

www.edebiyatogretmeni.net 

                                                                                   CEVAP ANAHTARI

1. 1.     Güzel sanatları gruplandırarak edebiyatın güzel sanatlar içerisindeki yerini belirleyiniz.

Güzel sanatlar işitsel (fonetik), görsel (plastik) ve dramatik (ritmik) sanatlar olmak üzere üç gruba ayrılır. Edebiyat bu grupta işitsel (fonetik) sanatlar içerisindedir.

1. 2.     Güzel sanatların insan yaşamında ne gibi bir önemi vardır? Güzel sanatlar olmasaydı hayatımız nasıl olurdu? Bu sanatlardan örnekler vererek açıklayınız.

Güzel sanatlar; insanın kendini ifade etmesine ve yaratıcılık özelliklerinin gelişmesine imkân sağlar. Toplumun estetik algılarını geliştirir. Toplumsal duyarlıkları canlı tutar. İnsanı doğaya ve çevresine yararlı hale getirmeye çalışır. Zihinsel ve ruhsal duyarlıkların gelişmesine katkı yapar. Sanat ve sanat eseri bu bağlamda toplumu, toplumu oluşturan bireyleri daha iyi ve güzel olma doğrultusunda dönüştürmeye çalışır. İnsanın ruhsal yanını yüceltir.

Sanat, hayatı yaşanır hale getirir ve güzelliklerin paylaşılmasına aracı olur. Bir resim bizi anılarımıza götürebilir, hayallerimizi canlandırabilir. Bir şiir bizi herhangi bir davranışa yönlendirebilir, farklı duygularımızı harekete geçirebilir. Bir müzik parçası özlemlerimizi anlatabilir, sevgimizi ifade edebilir. Kısaca sanat, hayatın içindedir ve bizi de hayata bağlar.

3.    Dil olmadan bir toplum, millet olabilir mi? Neden? Kısaca açıklayınız.

Tabi ki olamaz; çünkü insan tabiatı gereği toplu halde yaşamaya ihtiyaç duyar.  İnsan dili sayesinde benliğini ortaya koyduktan sonra aynı özelliklere sahip diğer insanlarla ortak bir paydada buluşup milleti oluşturur. Milleti millet yapan özellikler ancak dille anlam kazanırlar. Dil, bir milletin duygu ve düşünce tarzı, tarihi ve toplum bilinciyle birlikte yol alır. Bu nedenle kişiler arasındaki ortak duygu ve düşünce dille kurulabilmekte, dolayısıyla milli birlik ve beraberlik de toplumu birbirine bağlayan dil ile sağlanmaktadır.

“Çanakkale Savaşı Türk tarihinin dönüm noktalarından bir tanesidir. Bu zaferle ülke düşmandan tamamen temizlenmiştir. Düşman gemilerinin boğazdan geçişleri büyük oranda engellenmiş, karaya çıkanlarla da göğüs göğse bir mücadele örneği ortaya konmuştur. Bu savaş sonucunda tam bir insan kıyımı yaşanmıştır: beş yüz bin ölü…”

 Çanakkale Şehitlerine                        

Şu Boğaz harbi nedir? Var mı ki dünyada eşi?                                 
En kesif orduların yükleniyor dördü beşi.                                       
—Tepeden yol bularak geçmek için Marmara’ya-                             
Kaç donanmayla sarılmış ufacık bir karaya.
Ne hayâsızca tehaşşüd ki ufuklar kapalı!
Nerde gösterdiği vahşetle bu: bir Avrupalı

                   …          Mehmet Akif ERSOY

4.   Yukarıdaki iki metinde de Çanakkale Savaşı’ndan bahsedilmektedir. Aynı gerçeklik neden bu şekilde farklı anlatılmıştır?

Dış dünyaya ait bir gerçeklik edebi metinlere olduğu gibi yansımaz. Sanatçı tarafından yeniden yorumlanarak edebi metnin gerçekliği olan “Kurmaca gerçeklik”e dönüştürülür. Bu doğrultuda birinci metin dış dünyaya ait bir gerçeklik iken ikinci metin sanatçı tarafından oluşturulmuş kurmaca bir gerçekliktir.

5.   a)  Aşağıdaki şiiri ahenk özellikleri bakımından (ölçü, durak, uyak şeması ve türü, kafiye ve redif) inceleyiniz.

Elvan çiçeklerden /sokma başına

                Kudret kalemini /çekme kaşına,

                Beni unutursan /doyma yaşına,

                Gez benim aşkımla/ yâr melil melil

                                                                   Karacaoğlan

    b)  “Meyden safâ-yi bâtın-ı humdur garaz hemân” dizesini hecelerin uzunluk-kısalık durumlarına göre işaretleyiniz.

   c)   Aşağıdaki şiirde ahengi sağlayan aliterasyon ve asonansları gösteriniz.

Perdeler

Perdeler, hep perdeler...
Her yerde, her yerdeler.
Pencerede, kapıda,
Geçitte, kemerdeler...
Perdeler, hep perdeler...

 

Ya benim sevdiklerim,
Şimdi nerde, nerdeler?
Önü bomboş perdenin;
İçerde, içerdeler!
Perdeler, hep perdeler...

       N. Fazıl KISAKÜREK

P,r,d,l  harfleri ile aliterasyon

e harfi ile de asonans yapılmıştır.

ANADOLU

Yürüyordum: Ağlıyordu ırmaklar;

Yürüyordum: Düşüyordu yapraklar;

Yürüyordum: Sararmıştı yaylalar;

Yürüyordum: Ekilmişti tarlalar.

Bir ses duydum, dönüp baktım, bir kadın:

Gözler dönük, kaşlar çatık, yüz dargın;

Derileri çatlak, bağrı kapkara,

Sağ elinin nasırında bir yara

Başında bir eski püskü peştamal

Koltuğunda bir yamalı boş çuval...

—Ne o bacı?

— Ot yiyoruz, n'olacak!

—Tarlan yok mu?

— Ne öküz var, ne toprak...

Bugüne dek ırgat gibi didindim;

Çifte gittim, ekin biçtim, geçindim,

Bundan sonra...

— Kocan nerde?

— Ben dulum;

Kocam şehit, bir ninem var, bir oğlum.

— Soyun, sopun?

— Onlar dahi hep yoksul!

Ah Efendi, bize karşı İstanbul

Neden böyle bir sert, yalçın taş gibi?

Taşraların hayvanlık mı nasibi?

Hayır, hayır, bu nasibi almak için doğmadın.

Onun için doğdun ki sen kadınlığın hakkiyle

Ocağının karşısında saadete eresin,

Göğsünü kabarttıran anneliğin aşkıyla

Evladına sütün gibi pak duygular veresin.

Sen bir aziz yoldaşsın:

Senin sesin hayat için dövüşmeğe koşturur;

Senin sevgin vatan için fedakârlık öğretir;

Senin yüzün insan için bir merhamet duyurur;

Senin ile insanoğlu yeryüzünü şenletir.

Lakin bizler bu hakları unuttuk;

Kadınlığı hayvanlıkla bir tuttuk;

Ninen gibi sana dahi hor baktık;

Seni dahi garip, yoksul bıraktık!

Yazık, sana ağlamayan şiire;

Yazık, sana titremeyen vicdana,

Yazık, sana uzanmayan ellere;

Yazık, seni kurtarmayan insana!

                        ~ Mehmet Emin YURDAKUL  ~