BUHARKENT ÇPL 2007–2008 ÖĞRETİM YILI 2.DÖNEM 10.SINIF TÜRK EDEBİYATI

1. YAZILI SORULARI

I.                    Özellikle aşk ve güzellik  konusunda yazılır.

II.                 Beyit sayısı 5 ile 9 arasında değişir.

III.               Uyak düzeni aa-bb-cc-dd-… şeklindedir.

IV.              İlk beytine matla, son beytine makta denir.

V.                 Tasavvuf edebiyatındaki ilahiyle biçim ve içerik bakımından aynıdır.

Aşağıda numaralanmış cümlelerden hangisi gazel için söylenemez?

A) III. ve V                       B) III. ve IV                C) IV ve V      D) II ve IV      E) II ve III

2. Yukarıdaki şiirden yola çıkarak “Divan Şiiri” hakkında bilgi veriniz. (20 puan)     
3. Yukarıdaki şiirde hangi söz sanatları yapılmıştır? Nedenleriyle birlikte açıklayınız. (15 puan)
4. Yukarıdaki şiirin şairi kimdir? Neden?           (10 puan)

5-

Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanına D yanlışların yanına Y yazınız. (15 puan)

Dede Korkut Hikayeleri Dede korkut tarafından yazılmıştır.  (      )

Mesneviler olay çevresinde gelişen metinlerdendir. (       )

Cemşid u Hurşid’in teması kahramanlıktır. (      )

Baki eserlerinde  dinî  konularda hiç değinmemiştir. (       )

Battalname ‘de Anadolunun İslamlaştırıldığı dönemde  Müslüman Türklerle Bizanslıların savaşları anlatılır. (     )

6-Makalat ……………………………………………tarafından kaleme alınmış bir eserdir.(10 p)

7-                I                                                                             II

 Yücesinde namlı namlı karın var                                        İlim İlim bilmektir.                         

Seni yaylayacak zamanım dağlar                                      İlim kendin bilmektir

Başımdan aşmaya yoktur takatim                                     Sen kendin bilmezsen

Kalmadı dizimde dermanım dağlar.                                   Bu nice okumaktır

Yukarıda verilen şiirleri verilen ölçütlere göre değerlendiriniz.(20 p)

Nazım birimi ……………………………………………                ………………………………………………………….

Dili               …………………………………………….                ..…………………………………………………………..

Ölçüsü        ……………………………………….                    ..……………………………………………………………..

Ait olduğu gelenek …………………………………….                ………………………………………………………….

                                                                                                                                                    Halil AKPINAR

1. Divan şiirinde aruz ölçüsü kullanılmıştır.

Nazım birimi olarak beyit kullanılmıştır.

Şiirlerde başlık kullanılmamış; şiirler nazım bileriyle adlandırılmıştır.

Noktalama işaretlerine yer verilmemiştir.

Arapça, Farsça sözcüklere ve tamlamalara sıkça yer verilmiştir.

Söz sanatlarına sıkça yer verilmiştir.

Kalıplaşmış mazmunlar (benzetmeler) vardır.

Genellikle “tasavvuf”, “ilahi aşk” gibi konular işlenmiştir.

2. Bu şiirin şairi Fuzuli’dir. Çünkü son beyitte şair mahlasını kullanmıştır.
3. I. Beyitte: soru sormuş (istifham) bildiğini bilmemezlikten gelmiş (tecahül-ü arif)

                      Ahımdan gökler yandı (mübalağa)

      II. Beyit:  soru sormuş (istifham) bildiğini bilmemezlikten gelmiş (tecahül-ü arif)

      III. Beyit:  soru sormuş (istifham) bildiğini bilmemezlikten gelmiş (tecahül-ü arif)

                      Gözünden kanlı yaşların dökülmesi(mübalağa)

                      Feryadının halkı uyandırması (mübalağa)

                      Kara bahtım uyanmaz mı? Kara bahta insani özellik verilmiş yani insan gibi düşünmüş (teşhis)

IV. Beyit:  Yanak güle benzetilmiş( teşbih)

                       Gözümden kanlı su akması (mübalağa)

                       Soru soruluyor (cevap beklemeden) (istifham)

      V. Beyit:  Fuzuli kendini çılgın bir rinte benzetmiş (teşbih)

                      Soru sormuş (istifham) bildiğini bilmemezlikten gelmiş (tecahül-ü arif)

5. Cevap: A

Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanına D yanlışların yanına Y yazınız. (10 puan)

Dede Korkut Hikayeleri Dede Korkut tarafından yazılmıştır.  (  Y    )

Mesneviler olay çevresinde gelişen metinlerdendir. (    D   )

Cemşid u Hurşid’in teması kahramanlıktır. (   Y   )

Baki eserlerinde  dinî  konularda hiç değinmemiştir. (  D     )

Battalname ‘de Anadolunun İslamlaştırıldığı dönemde  Müslüman Türklerle Bizanslıların savaşları anlatılır. (  D   )