1. Her ressam, aynı doğa parçasını tuvaline farklı biçimlerde yansıtır…....

Bu cümlenin sonuna, düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun olmaz?

A) Doğa, her sanatçı için değişmez bir konu alanıdır.

B) Çünkü olaylara, durumlara bakış açısı sanatçıdan sanatçıya değişir.

C) Bu, aynı zamanda biçemle ilgili bir durumdur.

D) Bunda sanatçının doğayı algılama biçiminin etkisi vardır.

E) Bunu, yaratıcılığın bir gereği sayabiliriz.        

2. Aşağıdaki dizelerin hangisinde yorum söz konusu değildir?

A) Alabildiğine insan kalabalığı vardı

      Bir aydınlık geleceğe bakıyordu

B) Bir ılık güz öğlesinde

     Şanlı hâkî urbası üstünde

C) Koymuştu kılıcını içine kınının

     Yürüyordu arasında sevgili halkının

D) İzmir'e girişini Atatürk'ün

     Bir kahve duvarındaki resimde gördüm.

E) Işıktı, sevinçti, türküydü

     Görseydiniz o resimde Atatürk’ü    

3. Karagöz oyunu, Osmanlı-Türk toplumunun, yüzyıllarca yaşamış sanat dallarından biridir. Tanzimat’tan bu yana, özellikle Cumhuriyet Döneminde yerini, Batı’dan gelen sinema ve tiyatroya bırakmıştır. Bu sanat dalı, bugün bize çok uzak ve ya bancı gelen İslam uygarlığı döneminde, halkın dilini, inançlarını, geleneklerini, zanaatlarını, siyasal ve toplumsal olaylar karşısındaki düşünsel ve ruhsal durumlarını yansıtan zengin bir kaynaktır. Geçmişi tanımak ve öğrenmek isteyenler bu kaynağı değişik açılardan değerlendirebilirler.

Bu parçada, Karagöz'le ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

A) Toplumsal yaşamı yansıtan uzun bir geçmişi olduğuna

B) Günümüzde yerini başka sanat dallarının aldığına

C) Güldürü ögelerinden yararlanarak oluşturulduğuna

D) Farklı yönlerden incelenmeye uygun bir kapsamı bulunduğuna

E) Eski dönemler hakkında bilgi verdiğine

4. Aşağıdakilerden hangisi masalın özelliklerinden biri değildir?

A) Olayların belli bir zamana bağlanmaması

B) miş'li geçmiş zamanla anlatılması

C) Belli bir yazarının bulunmaması

D) Millî duygularla dinî inançları işlemesi

E) Eğitici nitelik taşıması

5. Aşağıdakilerden hangisi anlatmaya bağlı edebî bir metnin yapısını oluşturan unsurlardan biri değildir?

A) Olay örgüsü       B) Kişiler      C) Zaman 

D) Konu                   E) Mekân

6. Halk hikâyeleriyle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A) Sevgi ve kahramanlık konuları işlenir.

B) Kişiler gerçek yaşamdakilere yakındır; olağanüstülükler oldukça sınırlıdır.

C) Oluştukları çağdaki sosyal yapıyı ve iç mücadeleleri yansıtır.

D) Anlatım tümüyle nesre dayalıdır.

E) Anlatıcıları okur yazar, az çok kültürlü kişilerdir.          

7. Yıllar önce okuduğumuz bir kitabı ikinci kez okuduğumuzda kitap aynı kitaptır ama ondan aldığımız tat eskisinden daha fazladır.

Aşağıdakilerden hangisi anlam bakımından bu cümleye en yakındır?

A) Bir kitapta anlatılanlar zamanla değişik anlamlar kazanır.

B) Bir kitabın okuyucusuna vereceği haz, sonraki okunuşunda biraz daha artar.

C) Bir kitabın her okunuşta aynı zevki vermesi onun değerini gösterir.

D) Bir kitabın anlaşılabilmesi için birkaç kez okunması gerekir.

E) Okuyucunun bir kitaptan aldığı tat, onu okuyuş biçimine göre değişir.

8.

Bağladım canımı zülfün teline

Sen beni bıraktın elin diline

Güldün Mahzunî'nin berbat hâline

Mervan’ın elinde paralansa da  (Mahzunî Şerif)

Bu dörtlükle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A) 11'li hece ölçüsüyle yazılmıştır.       

B) Redif vardır.

C) Yarım uyak kullanılmıştır.               

D) Halk şiiri geleneğine göre yazılmıştır.

E) İlahi özelliği göstermektedir.

9.

Gerin, bedenim, gerin;

Doğan güne karşı.

Duyur duyurabilirsen,

Elinin, kolunun gücünü,

Ele güne karşı. (Orhan Veli Kanık)

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Serbest ölçüyle yazıldığı

B) Sıradan, günlük olaylara yer verildiği

C) Yalın bir anlatımının olduğu

D) İmgelere dayalı bir anlatım içerdiği

E) Konuşma dilinin söz değerleriyle oluşturulduğu

10. Aşağıdaki dizelerin hangisinde uyak (kafiye) kullanılmamıştır?

A) Selam olsun karanfilin alına

     Selam, tomurcuklu defne dalına

B) Bu bohça, duygunun coşkun selidir

     İçimi coşturan bahar yelidir

C) O gün gelsin şöyle bir yarış olsun da gör

     Dünyayı hele sen bir barış olsun da gör

D) Öpe öpe uyandırdım, şiir yaptım sözcükleri

      Savaşta kalemime kurşun yaptım sözcükleri

E) Değirmen değirmen, beni de öğüt

     Ben meyvesiz ağaç, yürüyen söğüt

11.

Ne sabahtır bu mavilik, ne akşam!

Uyandırmayın beni, uyanamam.

Kaybolmuş sevdiklerimiz aşkına,

Allah aşkına, gök, deniz aşkına

Yağsın kar üstümüze buram buram...

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.

B) Redife yer verilmiştir.

C) Farklı uyak türleri kullanılmıştır.

D) Seslenmelerden yararlanılmıştır.

E) Yinelemelerden yararlanılmıştır.

12.

Kaman civarına bahar gelince

Yıkılır ovadan yörük çadırları,

Yücesinde pare pare duman tutmuş

Düldül Dağ'ın yaylasında mekân kurulur.

Hoş gelmişsin ilkbahar!

Nisan ayı içinde donanır dağlar,

Donanır yeşilinden, alından

Bu dizelerde aşağıdaki şiir türlerinden hangisine özgü nitelikler ağır basmaktadır?

A) Lirik               B) Pastoral            C) Epik       

D) Didaktik         E) Dramatik

13. Gazel ve koşmanın karşılaştırılması ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A) Gazel, divan edebiyatına; koşma, halk edebiyatına özgü nazım biçimidir.

B) Gazelde nazım birimi beyit, koşmada dörtlüktür.

C) Gazel aruzun istenilen kalıbıyla yazıldığı hâlde, koşma genellikle hece ölçüsünün 11’li kalıbıyla yazılır.

D) Gazel 10-20 beyitten, koşma 7-12 dörtlükten oluşur.

E) Gazellerin konusu sevgilinin güzelliği, aşk ve şarap; koşmalarınki ise genellikle aşk, sevgi ve doğa güzellikleridir.

14. Aşağıdakilerden hangisi manzumenin özelliklerinden değildir?

A) Manzumelerde belirli bir olay örgüsünün bulunması

B) Manzumelerde hikâye ve romandaki gibi tip ve karakterlerin olması

C) Manzumelerin coşku ve heyecana bağlı eserler değil, öğretici eserler olması

D) Manzumelerin ahenk unsurlarının şiirle ortak olması

E) Manzumelerde gerçekliğin kurguya dayalı olması

15.

Ela gözlerine kurban olduğum

Yüzüne bakmaya doyamadım ben

İbret için gelmiş derler cihana

Noktadır benlerin sayamadım ben  (Karacaoğlan)

Bu dörtlükle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A) 11'li hece ölçüsüyle yazılmıştır.       

B) Redif vardır.

C) Tam uyak kullanılmıştır.

D) Koşma türünün özelliklerini taşımaktadır.

E) Benzetme sanatından yararlanılmıştır.

16. Şiirin, dil ve imge aracılığıyla gerçekliği yoğunlaştıran, en özlü ve en az söze indirgeyen bir anlatımı vardır.

Aşağıdakilerden hangisi bu cümlede söylenene örnek gösterilemez?

A) Dünyanın en güzel kadını bu oydu

     Saçlarını tarasa baştan başa Rumeli

B) Dağ dağ o güzel ses, bütün etrafı gezindi  

      Görmüş ve geçirmiş denizin kalbine sindi

C) İnsanlar yüzyıllardır evler yaptılar

     İrili ufaklı birbirinden farklı

D) Demirciler bir nehri dövmektedir

     Ucuz bir tarlaya sunulmak üzere

E) Başkadır çünkü bu akşam bütün akşamlardan

     Güneşin vehmi saraylar yaratır camlardan

17. Okur, onun şiirlerini okurken derine indikçe yeni tatlarla, yeni bulgularla karşılaşacaktır. Sözün gizemli boyutlarının peşine düşecektir. Şiiri yeniden kurgulayacaktır. Bu anlamda, herkese açık bir şiir değildir onun şiiri. Art alanı alabildiğine geniş şiirlerdir. Tarihten felsefeye, değişik bilim dallarından devşirilmiş veriler, bunlarda birer motif olarak çıkar karşımıza. Kimi zaman da bu veriler, imgelere dönüşür; benzetmeler, mecazlar, istiareler biçiminde iç donanımını oluşturur şiirlerin.

Aşağıdakilerden hangisi bu parçada sözü edilen şairin bir özelliği değildir?

A) Anlaşılırlığı güç şiirler yazma

B) Şiirlerini yazarken farklı alanlardaki çalışmalardan yararlanma

C) Sanatsal bir söyleyişe başvurma

D) Yoruma açık şiirler oluşturma

E) Anlamca açık şiirleri değersiz bulma

18. Bir yazar şöyle diyor: “Sözcüklerin dediğini anlıyorum, bütün özelliklerini biliyorum, hepsinin tadına varıyorum ama onları yan yana getirirken yeni çağrışımlar yaratamıyorum.”

Bu cümledeki altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A) Çok kullanılan sözcükleri yeğlememek

B) Birbirinden kolayca ayıramamak

C) Yerleşik kullanımların dışına çıkamamak

D) Aralarında anlam ilişkisi kuramamak

E) Yapıtın içeriğine göre biçimlendirememek

19. “Hayatım roman olur.” diyenlerden özür dileyerek söyleyelim: “Yaşanmış gerçeği” öykülemek bir yazın yapıtı oluşturmaya yetmez. Yaşanmış bir olay, bir romanın, bir şiirin çıkış noktasını oluşturabilir ama bir yapıtta, “yaşanmış gerçeklere” yer verme, yazınsal türlerin gerekli niteliklerinden değildir. Çünkü insanlar sanat yapıtlarında…….....

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?

A) Yaşanmış, yaşanmakta olan gerçekleri yazmanın daha kolay olduğunu düşünürler.

B) Anlatılanların ne kadar etkileyici olduğunun farkındadırlar.

C) Düşsel ögelere ağırlık verilmesinin, okurların ilgisini çekmediğini bilirler.

D) Kendi yaşam gerçekleriyle anlatılanların örtüşmesini isterler.

E) Gerçeğe benzerliği, gerçeklikten üstün tutarlar.

20. Gerçekte edebiyatın görünür amacı betimleme, biliminki de açıklamadır. Bununla birlikte sonuçta her ikisi de insanın anlama çabasını gerektirir. Bu bakımdan birbirlerine karşıt olduklarından söz edilemez. Ancak çok küçük bir fark söz konusu olabilir. Şöyle ki bilim, bilimsel bilginin oluşmasına yardım edecek bir anlatım yolu izler. Anlattıklarını kanıtlamaya çalışır. Edebiyat ise bundan kaçınır. O, hiçbir şeyi kanıtlamak zorunda değildir. Bu da edebiyatı daha özgür kılar.

Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

A) Edebiyatla bilimin ortak yönüne

B) Edebiyatı bilimden ayıran kimi özelliklere

C) Bilimle edebiyatın zıt alanlar olduğu görüşünün yanlışlığına

D) Bilimin işlev yönünden edebiyattan üstün olduğuna

E) Edebiyatın ve bilimin anlatım biçimlerine

21. Aşağıdakilerden hangisi “metin” ile ilgili özelliklerden biri değildir?

A) İletişim aracı olması

B) Yapı ve anlamca bütünleşmiş birimlerden oluşması

C) İçerdiği anlamın kişiden kişiye değişmeyecek biçimde sabit olması

D) Farklı anlatım biçimleriyle oluşturulabilmesi

E) Ortaya çıktığı dönemin izlerini taşıması

22. Yazar bu kitabında, son yıllarda yazdığı denemelerini bir araya getirmiş. Kırk yılı aşkın bir yazarlık serüveninin son ürünleri bunlar. Kitabın bir yerinde şöyle diyor yazar: “Günümüzde yazarlığa heves eden gençlerin ilk ürünlerine bakarken duyduğum kaygıları, ne yazık ki birkaç kitap yayımlamış, ünlenmiş, göklerde dolaşan yazarları okurken de duyuyorum.

         Türkçenin bugünkü durumuna nasıl geldiğini bilmiyorlar. “Dil nedir, biçem nedir?” diye düşünen yok. Bir ana dilleri olmasını yazarlık için yeterli sanıyorlar.”

Bu parçada yazarlar hangi açıdan eleştiriliyor?

A) Kendilerinden önce yapılmış çalışmalardan habersiz olmaları

B) Kendi öz eleştirilerini yapmaktan kaçınmaları

C) Kitapları olanların, olmayanları küçümsemeleri

D) Duygu ve düşüncelerini yansıtırken alışılmamış yollar izlemeleri

E) Anlatımlarının gücünü artıracak çabayı göstermemeleri

23. Aşağıdakilerden hangisi kişisel hayatı konu alan metin türleri arasında yer almaz?

A) Mektup        B) Biyografi        C) Günlük

D) Gezi             E) Makale

24. Aşağıdakilerden hangisi öğretici metinleri sanatsal metinlerden ayıran temel özelliklerden biridir?

A) Sezdirmek 

B) Aydınlatmak

C) Duygulandırmak

D) Heyecanlandırmak            

E) Coşturmak

25. Aşağıdakilerden hangisi gazete çevresinde gelişen metin türleri arasında yer alır?

A) Hatıra               B) Gezi            C) Fıkra

D) Biyografi          E) Günlük

Not baremi: Her soru 4 puandır.

Başarılar…

Murat AKINCI

Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni

Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni

Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni

www.turkedebiyati.org